Page 67 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 67
مطالعهایکونوگرافیمهرهاواثرمهرهایپیشازتاریخحوزۀ فرهنگیزاگرسمرکزی
.4بحث
نقوش اولیة ُمهرها از خطوط ساده هندسی و با شمای ل مختلف بصر یآرایش شد‌هاند .انتخاب
نقوش مختلف حیوانی ،انسانی و ترکیب این دو برای ُمهرها ،دو کارکرد مهم برای صاحبان آنها
داشت .نخس تآ نکه وجه تمایز برای هر فرد ب هحساب م یآمد و دوم آنکه برای انسانی در هزاره
چهارم و بعد از آ نکه دائم ًا با خطرات و رن جهای دنیای ناشناخته اطرافش م یزیسته ،انتخاب این
مهرها ب همنزلة توسل به طلسم و محفوظ ماندن از شر ارواح پلید محسوب م یشده است .بنابراین
وجود چنین عقایدی برای توسل جستن و ارتباط یافتن با نیروهای نامرئی که مظهر خدایان و
ایزدان بوده ،بر روی ُمهرها تجلی م ییافت و به آنان احسا سآرامش و امنیت م یداد (بیانی،
.)13-12 :1363با وجود تفاو تهای موجود در ساخت ُمهر و آرای شآ نها ،این اشیاء از تشابهات
فراوانی برخوردار هستند .نقوش ُمهرها در فلات ایران و سرزمین بی نالنهرین در شمای لنگاری
و تکنیک ساخت دارای همسانی و قرابت هستند که این ام ر از دادوستد و ارتباطات فرهنگی
مردمان آن در طول ادوار مختلف تاریخی حکایت دارد و این نکته از کاو شهای مختلف انجام
گرفته در محوط ههای ه مافق تاریخی و فرهنگی نمایان شده است .ب هطور مثال در تپة سیلک
بسیاری از ُمهرهای استوان های دارای تصویر حیواناتی هستند که یا پشت سرهم قرار دارند و یا در
حال جنگ با یکدیگرند (شک ل( )10گریشمن.)73 :1379 ،
شک ل :10اثر ُمهرهای مکشوف از تپه سیلک اواخر هزاره 4ق.م( .گریشمن.)1379 ،
همچنین نمون ههایی از ُمه راستوان های از تپه حصار ( )IIIب هدس تآمده است که احتمال ًا از
فرهن گهای دیگر وارد شد‌هاند و حداقل دو نمونه از آنها دارای ظاهر بی نالنهرینی هستند ،اما
در نمون های دیگر با طراحی حیوانی (گاو) ،نشان تأثیرات الگوی ُمهر استوان های درة ایندوس
وجود دارد و طرح آن شامل یک گاو با شا خهای پیچیده است که در مقابل یک درخت ایستاده
65
