Page 65 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 65
مطالعهایکونوگرافیمهرهاواثرمهرهایپیشازتاریخحوزۀ فرهنگیزاگرسمرکزی
ویژگی بارز نقوش حیوانات در اثر ُمهرهای تپة گیان ،تلاش نق شپرداز در نشان دادن حالت
عضلانی و فرم بدن آنهاست که ب هصورت خط ِی حج مدار نشان داده شد‌هاند .در میان این نقوش،
نقش بز به تناوب و با فر مهای گوناگون دیده م یشود ،ب هطور یکه آناتومی تصویر بز در کنار
درخت و در حال خوردن گیاه مقدس ،درحال تهای مختلف نشسته ،در حال دویدن و ردیفی از
بزها ،در هر دوگونة ُمهر استامپی و استوان های ترسیم شد‌هاند .نقش شاخ بز از مواردی است که به
رو شها و انداز‌ههای متفاوتی همراه نمادهای انتزاع ی -هندسی با اغراق ب ه تصویر درآمد‌ه است.
در واقع نگارگر‌تمام تلاش خود را برای نمایش واق عگرایانه جانور ب هعمل نیاورده و از اشکال
مختلف برای برجسته کردن و زیبا نشان داد نآن بهره برده است (شکل 7و .)8
شکل :8انواع نقوش هندسی و شمایل‌های انسانی ،حیوانی ،ایزدان با موضوعات روایی (صحنه‌ها) ُمهرهای
استوانه‌ای مکشوف از تپه گیا ن (.)Ghirshman & Contenau, 1935: pl. 6; pic 3-4 & pl. 35
.6-3نقوش اساطیری
این نوع شمایل‌ها از تركیب نقش‌های مختلفی مانند انسان و حیوان ب هوجود م یآیند كه
نقش ایزدان (گاومردها ،شیرمردها و اسفنک سها) از شاخصه‌های اصلی این نقوش هستند .از
تركیبات دیگر نقش‌ها می‌توان به تركیب بال ب‌اآناتوم ی‌های انسانی و حیوانی ،س ر حیوان با
آناتومی انسانی و یا بالعکس اشاره کرد كه با مضامین نمادین ،آیینی و اعتقادی در زمرة نقوش
اساطیری قرا ردارند که نقش ایزدان و حاکم حیوانات را می‌توان از این نوع شمای ل‌ها قلمداد
کرد .از بهترین و زیباترین نمونه‌های نقوش اساطیری باید به نقش ایزدان و اسفنکس اشاره
کرد که در بین تصاویر ُمهرها تپة گیان نیز قابل مشاهده است (شکل 8و .)9
63
