Page 35 - فصل دوم-سوابق تاریخی/ استان کردستان
P. 35
/35استان کردستان
داشت .آنها ازنظر زبان ،هند و اروپایی و ازنظر نژاد ،آریایی بودند (زکیبیگ .)70 :1381 ،برخی از محةةان ،زبان ُکردی امروز
را مشتق از زبان مادی میدانند (پیرنیا .)1/196 :1366 ،براساس سنگنوشتهها و الواح آشوری ،کردها در هزارة سوم پیش از
میلاد در منطةهای که بعدها و در دوران اسلامی نام کردستان گرفت ،سکونت کردهاند و زبانشان از شاخة زبانهای ایرانی
است (مینورسکی .)34 :1381 ،در برخی منابع ،از حدود قرن هفتم پیش از میلاد از سرزمین کردوئن نام برده شده است .کردوئن
به سرزمینی گفته شده که از سرچشمههای زاب بزرگ و دجله تا دریاچة وان را در بر میگیرد (زکی.)23 :1377 ،
منطةهای که کردستان امروز در آن قرار دارد؛ مدی یا مدیا نیز نامیده شده است .وقایعنگار کردستانی دراینباره مینویسد:
«در وجهتسمیة این نواحی به مدی ،قدما را چنین اعتةاد است که اهالی این مملکت از اولاد تادی به یافث ابن نوح علیهالسلام
میباشند .لهذا آنها را منسوب به مادی نموده ،مد میخواندند و مملکت آنها را به مدی گفتند ،یعنی مملکت اولاد مادی .بعضی
نیز برآنند که این مملکت را به زبان قدیم ،مد میگفتند و ترجمة آن میانه است ،یعنی میانة مملکت آسیری و ایران واقع
است و همین مدی کبیر محدود است ازطرف مشرق به پراتی (طبرستان) و قدری از سلسلهجباا کوسی و ازطرف شماا به
مازندران و گیلان و ازطرف جنوب به کوه پاطاق کرند و جباا پشتکوه لرستان و از جانب مغرب به ارمن .اگرچه مورخین
قدیم ایرانی و یونانی به اسم کردستان تصریحی نکردهاند ،ولی بهدلایل و قراین خارجه معلوم و مستفاد میشود که اسم
کردستان ،ماتیان بوده و هر جا ماتیان ذکر کردهاند منظورشان کردستان حالیه بوده است» (وقایعنگار کردستانی.)25 :1381 ،
هخامنشیان
پارسها تیرهای از آریاییها بودند که همزمان با مهاجرت دیگر آریاییها به ایران وارد شدند .در دوران فرورتیش آنها
مطیع مادها بودند؛ اما در دوران آستیاگ ،کمبوجیة اوا ،داماد پادشاه ماد شد که ثمرة این ازدواج تولد کورش دوم -کورش
کبیر -بود .حکومت هخامنشیان با قدرتیابی کورش بزرگ بهعنوان مؤسس به حکومتی مةتدر تبدیل شد و در دوران شاهان
بعدی (کمبوجیه ،داریوش ،خشایارشاه ،اردشیر اوا ،خشایار شاه دوم ،اردشیر دوم ،اردشیر سوم و داریوش سوم) فراز و
نشیبهای تاریخی خود را سةری کرد تا اینکه در ساا 330پ.م .بهدست اسکندر مةدونی منةر شد.
در دورة هخامنشیان اثری از نام کردستان بهعنوان یک ایالت مستةل نیست .از مجموع ایالتهای متعدد یادشده در
کتیبههای شاهان هخامنش ،نام ساتراپی (استان) کردستان نیامده است؛ درعو و بلافاصله در مةام دوم و سوم در همة
کتیبهها نام ماد ثبت شده است .کردستان نیز بهعنوان جزئی از سرزمین ماد در نظر بوده است .خوشبختانه این نةص کتیبهها
را منابع یونانی برطرف کردهاند .گزنفون 43در فصلی از کتاب آناباسیس -بازگشت دههزار نفری -به قوم کاردوچی
(کاردوخی) پرداخته است .برخی معتةدند مناطق اشارهشده در این در کتاب ،در فاصلة دربند زاخو 44تا طرابوزون را در بر
میگیرد .وی مینویسد« :کردها در کوهستان سکونت دارند و مردمی جنگاورند و از پادشاه تبعیتی ندارند» (گزنفون:1384 ،
.)168اگر بخواهیم واقعیات تاریخی را با جغرافیای سیاسی امروز انطباق دهیم استان کردستان امروزی حاصل ترسیم
Xenophon .43از شاگردان سةراط که بهعنوان سةاه اجیر در نبرد کوروش هخامنشی علیه اردشیر دوم هخامنشی شرکت کرد و پس از مرگ و شکست
کوروش توانست بازمانده سةاه یونان را ازطریق آسیای صغیر به یونان بازگرداند.
.44زاخو یکی از شهرستانهای استان دهوک در کردستان عراق.
