Page 36 - فصل دوم-سوابق تاریخی/ استان کردستان
P. 36
سوابق تاریخی36 /
جغرافیای سیاسی در دورة حکومتهای قاجار و پهلوی ( )1357-1304است .بنابراین برای به تصویر کشیدن مناطق
کردنشین ایران در دورة باستان و حتی دورة میانه پس از اسلام ناگزیریم مبنا را بر محل سکونت قوم کرد قرار دهیم.
پس از سةوط حکومت ماد ،سرزمینهای پیرامون همدان و آنچه در قلمرو مادها بود بهتدریج و در پی تلاشهای شاهان
هخامنشی به قلمرو آنان ملحق شد ،در زمانی که داریوش اوا در بابل بهسر میبرد ،شخصی به نام فرورتیش در مدیا قیام کرد
و داریوش برای سرکوب این شورش شخصاً به این منطةه لشکر کشید و شورش را فرونشاند .فرورتیش اسیر و در همدان به
دار آویخته شد (گیرشمن.)153 :1344 ،
عشایر قوم کرد در زمان حکومت هخامنشیان ،استةلاا داخلی خود را حفظ کرده و تةریباً نیمهمستةل بودند .داریوش سوم
پیش از سلطنت ،حاکم سرزمین ارمنستان و کردوئن بود و تا ساا 338پ.م .دارای این عنوان بود .کردوئن در این مةطع شامل
ناحیة بادینان 45تا سرچشمة دجله بود .با شکست داریوش سوم از اسکندر مةدونی ،مناطق کردنشین نیز مانند سایر مناطق ایران
به تصرف اسکندر درآمد (زکی.)98-97 :1377 ،
سلوکیان و اشکانیان
سلوکیان از ساا 312پ.م .نزدیک به هشتاد ساا بر ایران حکمرانی کردند .در دورة سلوکی هم مطابق دورة هخامنشی،
ایران به چند ساتراپنشین تةسیم شده بود .سلوکیان با نوعی فةدان مشروعیت در ایران مواجه بودند و بنابراین
لشکرکشیهای متعددی در نواحی مختل برای دفع شورشها در این دوره صورت گرفت .ازجمله آنینوخوس سوم 46شاه
سلوکی در ساا 220پ.م به مناطق غربی ایران امروزی حمله کرد و آتروپاتن 47را که از زمان هخامنشیان مستةل مانده بود
تصرف کرد (رجبی .)24 :1386 ،آتروپاتن در آن زمان شامل آذربایجانغربی ،شرقی و کردستان بود (کالج.)73 :1357 ،
دولت اشکانی بهدست اشک (ارشک) تأسیس شد و حدود 470ساا تداوم داشت .مورخان ،سیستم ادارة این حکومت را
ملوکالطوایفی ذکر کردهاند .ازآنجاییکه نگاه به غرب و تةابل با روم در این دوران 470ساله بخش مهمی از اقتدار شاهانه بود؛
همة شاهان بهصورتهای مختل از قبیل جنگ ،صلح و یا مراودات سیاسی و فرهنگی با روم تلاش میکردند نوعی اعتبار
داخلی برای خود کسب کنند .قرارگیری مناطق کُردنشین در حدفاصل این دو دولت و رویدادن جنگهای مختلفی در این
نواحی ،باعث شده است که مورخان رومی نام این نواحی را در آثار خود بازگو کنند؛ اما اشکانیان به تاریخنگاری این ناحیه توجه
چندانی نداشتند .استرابون 48جغرافیدان مشهور و برخی دیگر از مورخان و وقایعنگاران ،حوادث و رویدادهای بین ایران و روم
را نةل کرده و در اثنای مطالب خود به کردها هم اشاره کردند .استرابون ،کُردها را بهصورت کورتی نوشته و ماد و کُرد را یکی
دانسته است .بنا به نوشته استرابون ماد دو قسمت معین است اولی ماد بزرگ که اکباتان یا هگمتانه پایتخت آن بود و دیگری
ماد کوچک یا آتروپاتن که از نام اولین ساتراپ آن گرفته شده است (تابانی .)204 :1380 ،نواحی کردنشین در این زمان برای
استةلاا تلاش میکردند و در همین حاا بین اشکانیان و رومیان دستبهدست میشدند .در حدود ساا هفتاد پیش از میلاد،
.45بهدینان یا بادینان ،از نواحی قدیمی کردنشین و یکی از امارتهای معروف کرد است .به یکی یا دستهای از گویشها ولهجههای کردی نیز
بادینانی گفته میشود .ناحیة بهدینان ،ناحیهای است کوهستانی و سردسیری در شماا عراق ،مجاور مرز جنوبی ترکیه و مرز شمااشرقی سوریه.
46. Antiochuslll
Atropaten .47نام باستانی منطةهای که امروزه آذربایجان نامیده میشود.
48. Strabon
