Page 31 - فصل سوم-بناها، آثار و اشیای باستانی و تاریخی/ استان کردستان
P. 31
بناها ،آثار و اشیای باستانی و تاریخی30 /
شدند که تزئینات سادهای دارند .سکوهایی از جنس چوب به عرض شصت سانتیمتر ستونها را به سکوهای غربی و ستونها
متصل میکند.
یکی از کارکردهای مهم این خانه پس از مرگ پیرشالیار ،برگزاری مراسم آیینی پیرشالیار است که هرساله از هفتة دوم بهمن
ماه به مدت دو روز در این روستا برگزار میشود .مردم اورامان در این مدت در منزل پیرشالیار جمع شده و غذاهای متداول در
زمان پیرشالیار را طبخ میکنند .مردان روستا در خانة پیرشالیار در دو صف مراسم رقص را انجام میدهند .پس از آن سنگی به نام
کوی دانه را که نزدیکی مزار پیرمراد قرار دارد شکسته و بین خود تقسیم میکنند .برگزاری مراسم در قالب ازدواج پیر ،روستاییان
را به پیشواز بهار میبرد (همان.)305 ،
بافتهای تاریخی
بافتهای قدیمی شهری و روستایی منطقة کردستان را میتوان در دو گروه بررسی و مطالعه کرد .یک دسته بافتهای
شهری کردستان که عمدت ًا آثار بازمانده از دورههای صفویه به بعد و تا اوایل دورة پهلوی هستند .این بافتها عمدتاً ساختار و
خانههایی هستند که از معماری مناطق مرکزی ایران تأثیر گرفتهاند .نمونههایی از این نوع آثار در شهرستانهای سنندج و سقز
دیده میشود.
دستة دوم ،بافتهای روستایی است که در منطقة غربی و کوهپایهای استان قرار دارد .نوع معماری بافتهای روستایی این
مناطق به سبک کوهپایهای (کردستانی) منطقة زاگرس است .این بافتها بیشتر در دامنههایی با شیب نسبتاً تند ایجاد شده که
مصالح آنها سنگی و گاهی بهصورت خشکهچین است .در بافتهای روستایی استان ،آثار معماری پلکانی با ترکیب سنگ و
خشت اجرا شده است .نمونههای بارز این نوع بافت ،خانههای روستای آویهنگ است .معماری این سبک ،برونگراست و تابع
وضعیت اقلیمی و توپوگرافی زمین است؛ یعنی در روستاهایی همچون پالنگان ،اورامانَ ،د َرکی ،ژیوارَ ،تنگی َسر فضای خانه
بدون واسطه با بیرون در ارتباط است؛ بهطوریکه بام هر خانه حیاط خانة دیگری است.
بخش دیگری از بافت روستایی در شرق استان قرار دارد .این نوع بافت ،هم ازلحاظ سبک معماری و هم ازنظر استفاده از
مصالح با بافت روستاهای غرب استان متفاوت است .مصالح استفادهشده در این بافتها ،خشت ،گل و سنگ در پایة دیوارها
است و فضاهای معماری آن غالباً در کنار یا پیرامون یک حیاط شکل گرفته است .در مقابل فضاهای خانه ،ایوان ستوندار چوبی
قرار دارد .کوچهها مطابق با نیاز افراد شکل گرفته و میدانهای محلات این روستاها برای کارکردهای مختلفی ایجاد شده است.
نمونههایی از بافتهای شهری و روستایی در ادامة این بهره معرفی خواهد شد.
.1اورامان تخت
مرکز بخش اورامانات در جنوب شهر قرار دارد و ازطریق جادة آسفالت به شهرهای سروآباد و مریوان متصل میشود.
فاصلة آن تا مریوان 75کیلومتر و تا سروآباد پنجاه کیلومتر است .خانههای این منطقه بهطورکلی از سنگ و اغلب خشکهچین
