Page 28 - فصل سوم-بناها، آثار و اشیای باستانی و تاریخی/ استان کردستان
P. 28
/27استان کردستان
سنندجی بوده و روی کتیبه درهای آن ،ترکیب قوارهبری چوبی با طرح اسلیمی و شیشههای رنگی وجود دارد .در داخل اتاقها،
طاقچه و بخاری دیواری تعبیه شده است .به نظر میرسد که طبقة اول بنا بخش باقیمانده از ساختمان قدیمی است که در اواخر
دورة قاجار طبقة دیگری به آن اضافه شده است .تزئینات آجرکاری بهصورت خفته در پشتبغل قوسها از آثار عمده تزئینی
باقی مانده است .ارسیها و بسیاری از آثار گچبری و کتیبههای فوقانی بازشوها در طول سالیان دچار تخریب شده است (همان،
.)233
.16خانة احمدزاده
این ساختمان در ضلع شمالی بلوار شهید نمکی شهر سنندج واقع شده است .زمان ساخت بنا به حکومت پهلوی اول
برمیگردد .بنا یک حیاط چهارگوش کوچک دارد و ساختمان آن در چهار طبقه با نمای جنوبی و تزئینات آجر در قسمت
نمای اصلی است .با اینکه بنا یک حیاط در ضلع جنوبی دارد؛ اما نوع معماری آن بیشتر تحت تأثیر معماری منطقة غرب
ایران است .ویژگی بارز این سبک ،ایوانهای ستوندار است .ساختمان در چهار اشکوب و با رون جنوبی و مصالح بومآورد
ساخته شده است .نمای ساختمان از لحاظ تزئینات آجری در نوع خود بینظیر است.
زمان ساخت این بنا به دورة پهلوی اول برمیگردد؛ اما اهمیت آن بهلحاظ انتقال معماری از دورة قاجار به دورة پهلوی
درخور توجه است و نشانگر تحول و تغییر رویکرد معماری است .ویژگی شاخص این بنا ،قرارگیری حیاط آن در مقابل
بخش مسکونی چهار طبقه است .تفاوت آشکار آن با معماری دورة قاجار این است که توجه ویژهای به نماسازی و
آجرتراشی در نمای ساختمان شده است؛ درحالیکه داخل بنا ،عاری از هرگونه تزئینات است .نکتة دیگر اینکه پنجرهها و
بازشوها با قوسهای ابرویی ایجاد شده است .همچنین بازشوها در لبة بیرونی نصب شده و پنجرهها از داخل اتاقها مورد
استفاده قرار گرفته است .راهپلة دسترسی به طبقات هم بهجای قرارگیری در انتهای راهروها و با ارتفاع زیاد ،در راهروی
ورودی مرکزی تعبیه شده که نردههایی چوبی برای حافظت دارد .بنا در زمان ساخت ،بلندترین ساختمان شهر سنندج
محسوب میشده است .نکتة مهم دیگر در ارتباط با این ساختمان ،بخش فوقانی و بهارخواب آن است که در سه طرف ایوان
ستوندار یا بهعبارتی غلامگردش 1دارد .بنا اثر استادکاران معمار سنندجی و به سرپرستی معمار میرزا محمود مؤسس غفاری
و اکبر موسوی بوده که در آن اصول ایستایی رعایت شده است .با اینکه بناهای اطراف در اثر جنگ ،آسیب بسیاری دیدند؛
اما استحکام و ایستایی آن ،این بنا را در برابر لرزشهای حاصل از برخورد راکتها حفظ کرده است.
نقل قولهای مختلفی دربارة هدف از ساخت این بنا بیان شده است؛ گروهی معتقدند صاحب این ساختمان ،تاجری بازاری
بوده و آن را بهعنوان مهمانسرا برای تجار و بازاریانی که به سنندج میآمدند ،ساخته است .البته تعداد طبقات و اتاقهای عمارت
هم این موضوع را تأیید میکند .این ساختمان تا یک دهه پیش در اختیار ورثة احمدزاده بود که در سالهای 1383و 1384
. 1بکه راهرو بکاز یکا سککرپوشککیکدة دورادور عمکارتهکا و بنکاهکای بزرگ غلامگردش ،غلامگرد یکا مردگرد میگوینکد .این راهرو معمولا بکهصککورت ایوان
سرپوشیده است.
