Page 3 - فصل هفتم-اماکن مذهبی و آئینی/ استان کردستان
P. 3
/3استان کردستان
در روستایی به نام کاشتر در هشت کیلومتری روستای تنگیور ،وجود قبر یکی از اصحاب پیامبر که به نام حضرت عکاشه1
معروف است ،نشان از جایگاه مهم این منطقه در دوران صدر اسلام دارد .از موارد مهم و تأملبرانگیز درخصوص مسجد و
روستای تنگیور ،فاصلة پانزده کیلومتری آن با روستای قدیمی پالنگان است .روستای پالنگان یکی از مکانهای قدیمی منطقة
غرب کشور است که از گذشته دور تا اوایل حکومت صفوی ،قلعهای داشته و بهعنوان مرکز مهم سیاسی -نظامی به شمار میرفته
است .این قلعه ،یکی از چهار قلعة معروف کردستان بوده است (زارعی.)49 :1382 ،
وجود این آثار در نزدیکی این مسجد ،نشان از قدمت و اهمیت آن دارد .همچنین بافت و نوع معماری ،سبک ساخت
و تزئینات مسجد که نمونههای مشابه آن در استان وجود دارند ،نشاندهندة آن است که احتمال ًا قدمت این بنا مربوط به
دورة صفوی است .سبک معماری آن ،سبک معماری کردستانی است و نمونههای مشابه آن در مناطق غربی ،شمال و
شمالغربی استان به چشم میخورد .ازنظر جنس مصالح بهکاررفته (سنگ ،چوب و ملاط کاهگل و گچ) و استفاده از
ستونهای چوبی ،سرستونهای خراطیشده ،شکل محراب ،ایوان ورودی و سقف چوبی و مسطح بنا ،این مسجد با مسجد
روستای تمبربیگ 2در سقز ،مسجد روستای آویهنگ 3و مسجد دومنارة سقز مقایسه میشود (فخار و طالبنیا2016 ،م.)3 :.
مسجد لیژه
روستای پالنگان از توابع بخش مرکزی شهرستان کامیاران در استان کردستان است .قدمت این روستا به پیش از اسلام
بازمیگردد و درة زیبای تنگیور درفاصلة هشتصد متری آن قراردارد .این روستا در ابتدای منطقة اورامان کردستان ،خانههایی
با ساختار پلکانی دارد که در طول تاریخ حیات خود چندینبار ویران و بار دیگر بنا شده است .پالنگان تا پیش از زمان ههلوخان
اردلان ،مرکز حکومت اردلان بود .مورخان معتقدند ،پالنگان زادگاه حکومت اردلان است و از زمان پیدایش این حکومت تا
زمان انتقال مرکز حکومتشان به قلعة حسنآباد سنندج ،به مدت بیش از چهارصد سال مقر حکومت کدخدامنشی اردلان بوده
است (زندی و رستمی.)10 :1397 ،
در میان ابنیة عمومی روستا و بافت فرهنگی -تاریخی ،تنها بنای باارزش میانه که از زمان ایجاد آن تاکنون دستنخورده
باقیمانده و حاوی ویژگیهای معماری و فرهنگی است ،مسجد لیژه در شرق رودخانه و مجاور کانال سرپوشیدة شیلات
است .این مسجد همپیوند با بافت موجود و تقریباً همجهت با قبله ،در مجاورت ساختمانهای مسکونی محلة لیژه ایجاد شده
است.
این مسجد ازلحاظ فرهنگی و آئینی بسیار ارزشمند است و پلان و مقطع آن نشان از معماری بومی آن دارد .با توجه به شیب
زیاد محلة لیژه ،بیشتر ساختمانها در راستای طولی ساخته شدهاند .ساختمان مسجد و بناهای همجوار ازنظر نما ،ارتفاع و مصالح
.1یکی از اصحاب پیامبر (ص) به نام معینالدین روحانی معروف به حضرت عکاشه ابن حسین اسدی است .وی اهل مدینه ،حافظ کل قرآن و از
انصار حضرت رسول خدا (ص) بود که مفتخر به بوسیدن مهر نبوت رسول خدا (ص) شد و با سینهای سرشار از ایمان به فیض شهادت دست یافت.
.2این روستا در 30کیلومتری شهر سقز و در فاصلة 5کیلومتری جادة اصلی سقز -دیواندره واقع شده است.
.3واقع در 60کیلومتری شهر سنندج و مابین دو شهر مریوان و سنندج است .این روستا در بخش کلاترزان ،دهستان ژاورود غربی واقع شده است.
زبان مردم کردی با گویش اورامی است و همگی مسلمان و اهل تسنن هستند .کوه سنگسرخ ،مرقد حاج حسن و امامزاده پیرعمر از اماکن تاریخی و
زیارتی و طبیعی این روستا محسوب میشود.
