Page 4 - فصل هفتم-اماکن مذهبی و آئینی/ استان کردستان
P. 4
اماکن مذهبی و آئینی4/
بهکاررفته یکپارچهاند .آنچه وجه تمایز آنهاست استحکام نسبی ،عمر بنای تغییرنیافته ،اصالت معماری و حفظ عملکرد آنها
است (زندی و حمیدی.)46 :1396 ،
مسجد آویهنگ
این مسجد در مرکز روستای آویهنگ در دهستان ژاورود غربی از بخش کلاترزان شهر سنندج واقع شده است .نقشة مسجد
آویهنگ بهصورت شبستان ستوندار چوبی در دو طبقه ساخته شده است .تنها تفاوت این مسجد با مساجد رشید قلعهبیگی و
میرزا فرجاله در تعداد ستونهای چوبی آن است (زارعی .)88 :1381 ،این مسجد ،دو بخش دارد؛ یکی بخش قدیمی و دیگری
بخش الحاقی .بخش قدیمی یا همان طبقة نخست مسجد ،شامل یک شبستان ستوندار چوبی با پلان مستطیلشکل ،حوضخانه،
غسالخانه و یک اتاق ورودی است .بخش الحاقی در طبقة بالا ،افزونبر شبستانی مشابه طبقة همکف ،یک اتاق هم دارد.
ویژگی بارز تزئینات بنا ،قوسهای نیمدایرة متداول در عصر قاجار است .سرستونهای چوبی با آیات قرآنی ،تاریخ
ساخت و نام خلفای اهل سنت زینت یافته است .مساجد سبک کردستانی ،دو ایوان دارند؛ یک ایوان ستوندار چوبی رو به
قبله و یک ایوان ستوندار چوبی بهسمت شرق (همان.)34 :1388 ،
مسجد دو مناره
مسجد دو منارة سقز در محلة میانقلعة سقز و در دامنة یگانه تپه تاریخی داخل شهر؛ یعنی نارینقلعه در بافت قدیم شهر ،در
خیابان امامخمینی و پشت حسینیه سقز ،واقع شده است .این مسجد در محیطی آزاد ساخته شده و از هر چهار طرف باز است.
ازطرف شمال به یک کوچة سه متری محدود به تپة قلعة قدیم نارینقلعه 1و خیابان امام ،ازطرف جنوب به محوطة باز حوضخانه،
ازطرف غرب به یک گذرگاه چهار متری و ازطرف شرق نیز به یک کوچه یک متری محدود میشود .این مسجد در سال 1380
با شماره ثبتی ،2600جزء آثار ملی کشور به ثبت رسید.
بنای مسجد طبق روایات محلی ،به زمان شیخ حسن مولانآباد از عرفای حکیم ریاضیدان مشهور عصر افشاریه ،برمیگردد.
هنگام عزیمت نادرشاه افشار به بغداد و عبور وی از این منطقه ،شیخ حسن مولانآباد درخواست ساخت مسجدی برای اهالی
شهر را عنوان کرد .نادرشاه نیز دستور ساخت این مسجد را در بافت قدیم شهر سقز داد .در حال حاضر ،برخی از اهالی منطقه
به این مسجد ،مسجد شیخ حسن مولانآباد میگویند .از دلایل صحت این مدعا ،اهدای دو عصای مرصع و یک سفرة منقوش
زیبای چرمی از سوی نادرشاه به شیخ حسن است .این وسایل هماکنون در قریة مولانآباد که آرامگاه این عارف عالیمرتبه در
آن قرار دارد ،نگهداری میشود .همچنین ،یک جلد کلامالله مجید خطی در مقبرة شیخ حسن نگهداری میشود که هدیه یکی از
روحانیون زمان شیخ حسن است و قدمت آن به اواخر دورة افشاریه بازمیگردد .همچنین با توجه به کاشیکاریهای این مسجد
که بیشتر مربوط به اواخر افشاریه و اوایل زندیه است ،میتوان بهطور قطع مطمئن شد که بنا مربوط به دورة افشاریه است و در
دورانهای بعدی مرمت شده و تعمیرات جزئی در آن صورت گرفته است.
.1نارین ،واژهای مغولی و بهمعنی خزانة جواهرات پادشاه است و نارینقلعه ،به محل نگهداری خزانه در قسمتی از یک قلعه اطلاق میشده است .در
برخی از منابع ،قلعههایی مستقلاً با نام نارینقلعه ثبت شدهاند.
