Page 9 - فصل هفتم-اماکن مذهبی و آئینی/ استان کردستان
P. 9
/9استان کردستان
مسجد قوله
مسجد قوله در حاشیة جنوبی رودخانة دره بیان 1که اکنون به بلوار کردستان تبدیل شده ،قرار داشته است .موقعیت کنونی
این مسجد در محلة قطارچیان سنندج در بلوار کردستان است و بر مبنای معماری بومی ،متشکل از ستونهای چوبی قطور با
نقشة شبستانی است .در این بنا ،آبنمای گود ،سرداب و زیرزمین بهخوبی با یکدیگر ترکیب شدهاند.
این مسجد در محل گودی قرار دارد و از اینرو ،به مسجد قوله معروف شده است .احتمالاً قدمت آن به اوایل دورة زندیه
میرسد .در اوایل دورة پهلوی ،تغییرات و مرمتهایی در آن صورت گرفت .آب جاری مسجد از قناتهای شهر تأمین میشود
و اکنون نیز فعال است (زارعی1386 ،الف .)90 :مسجد قوله پس از مسجد ملا احمد قیامتی ،قدیمیترین مسجد شهر سنندج است
که ساختار معماری آن کمترین تغییرات ممکن را داشته است (زندی و رحیمی1396 ،الف.)50 :
مسجد مولانا
مسجد مولانا ،در محلة قلاچوارلان( 2قلعة چوارلان) در بافت قدیمی شهر سنندج قرار دارد و ترکیبی از حیاط و یک شبستان
ستوندار است .فضای شبستان در شمال و حیاط در جنوب آن قرار دارد .در دو سوی فضای شبستان مسجد ،چهار ستون آجری
و دو راهرو قرار دارد و در بالای آنها نیز دو اتاق برای طلاب تعبیه شده است .این بنا ازنظر ساختار معماری ،متأثر از مساجد
میرزا فرجالله وزیر و مسجد وزیر است که همگی با سبک مساجد کردستانی ساخته شدهاند .در مسجد مولانا ،حجرههایی برای
طلبهها در طبقة فوقانی تعبیه شدهاند که در پشت این حجرهها پستوهایی قرار دارند .همچنین در این مسجد و سایر مساجدی که
در شهر سنندج وجود دارد ،فضاهایی برای خادم ساخته شده است.
مسجد میرزا فرجالله وزیر
مسجد میرزا فرجالله در ضلع شمالی خیابان هفده شهریور (سهراهی شیخان) سنندج قرار دارد .این مسجد از دو بخش حیاط و
فضای شبستان تشکیل شده است .نقشة بنا که در دو طبقه ساخته شده ،شامل شبستان ستوندار با چهار ستون چوبی است .دو ایوان
ستوندار چوبی در اضلاع شرقی و جنوبی آن قرار دارد .در دو سوی ایوان شرقی ،راهرویی قرار دارد که بر روی آنها حجرههایی
بهمنظور آموزش طلاب ساخته شده است.
معماری این مسجد که با اصول و شیوههای معماری سبک کردستانی منطبق است ،متأثر از بنای مسجد -مدرسة
دارالاحسان است .همة مصالح بهکاررفته در این مسجد ،محلی است .از عمدهترین تزئینات مسجد به پنجرههای مشبک و
گرهچینی در دو ایوان ستوندار واقع در اضلاع شرقی و جنوبی اشاره میشود .بخشی از فضای مسجد به غسالخانه اختصاص
.1در گذشته ،رودخانة درهبیان در محل بلوار کردستان کنونی در سنندج جاری بود که در حاشیة بافت مسکونی محلة قطارچیان ،چشماندازی زیبا
داشت.
.2این محله در قسمت شمالشرقی بافت قدیم سنندج قرار گرفته که از شمال به محلة جورآباد و خیابان 17شهریور و از سوی جنوب به محلة
قطارچیان و تازآباد محدود است .محلة قلعه چهارلان یکی از محلههای کهن و بزرگ شهر است .در گذشته ،بهدلیل وجود چهار قلعه در اطراف این محله
موسوم به قلعة چهارلان یا به گویش محلی (قلاچوارلان) ،به این نام مشهور شده است.
