Page 10 - فصل هفتم-اماکن مذهبی و آئینی/ استان کردستان
P. 10
اماکن مذهبی و آئینی10/
داده شده است .گفتنی است ،ایوان طبقة فوقانی مسجد ،چهارستونی است و این یکی از ویژگیهای بارز این بنا است .نقشة
ساخت مسجد میرزا فرجالله ،یکی از نقشههای استاندارد در معماری مساجد کردستان است .با توجه به ویژگیهای آن ،این
بنا در دوران قاجار ساخته شده و بانی آن ،میرزا فرجالله وزیر از صاحبمنصبان دورة قاجاریه در کردستان است (زارعی،
.)174 :1392
ساختار معماری این مسجد بهگونهای است که تمام ویژگیهای معماری سنتی و بومی مناطق کردنشین ایران یا سبک معماری
ُکردی در آن مشاهده میشود (زندی و نجفی .)18 :1396 ،بر روی سردر مسجد ،نام میرزا فرجالله وزیر حک شده است .در بدو ورود
به داخل فضای مسجد ،حیاط کوچکی واقع شده که بهطرز هنرمندانهای تمام اجزای تشکیلدهندة جانبی مسجد در آن قرار گرفته
است .در مرکز حیاط ،حوض آب زیبایی با یک فوارة سنگی قرار دارد و در مجاورت حوض ،درختی است که در پشت آن نمای
اصلی بنای مسجد واقع شده است.
مسجد در دو طبقه احداث شده که مهمترین وجه آن ایوان کوچکی است که به کمک چهار ستون برپا شده است .ایوان در
گذشته بههنگام برگزاری مراسم و مولودیها محل استقرار بانوان بود .از دیگر مکانهای موجود در حیاط مسجد ،فضای
غسالخانه ،انباری و اتاقکی است که مقبرة تعدادی از بزرگان شهر سنندج است .ورود به داخل مسجد ازطریق چند پلة سنگی
صورت میگیرد .هنگام ورود به صحن داخلی در سمت چپ وضوخانة مسجد قرار دارد که بهوسیلة چند پنجرة مشبک با
گرهچینی سبک قاجاریه پوشانده شده است و این سبک خود از عمده تزئینات مسجد بهحساب میآید .پس از عبور از راهروی
تودرتویی ،صحن اصلی شبستان مشاهده میشود (زندی و رحیمی1396 ،الف.)50 :
مسجد روی چهار ستون برپا شده و کل پی ساختمان و ستونها که در عمق یک متری قرار گرفتهاند ،از سنگهای بسیار
درشت و مستحکم معادن اطراف شهر تأمین شدهاند .سقف مسجد ،چوبی است و سرستونهایی با حکاکی اسماء مقدس ،نقطة
اتصال آنها با سقف محسوب میشوند .این سرستونها ،کندهکاریهای پلهای دارند که به کمک رنگآمیزی ،جلوهای زیبا و
آرامبخش به صحن شبستان دادهاند .بهدلیل محوریت بنای مسجد میرزا فرجالله وزیر در میان خانههای اطراف و انتقال نور بیشتر
به داخل صحن ،پنجرهها در بالاترین نقطة دیوار تعبیه شدهاند .نکتة جالبتوجه اینکه تنها یک سمت دیوارها ،پنجره دارند.
گرداگرد صحن ،طاقچههای عمقداری قرار گرفته که از خصوصیات این سبک معماری به شمار میرود.
منبر مسجد از چوب است و در ساختن آن از عاج منبت و آبنوس استفاده شده است .در سمت چپ و راست آن نیز
دو پنجرة کوتاه قرار دارد که در عمق دیوار واقع شده است .پشت منبر نیز ایوان دوم مسجد قرار گرفته که بهطورکلی بهوسیلة
پنجرههای شیشهای محصور شده است.
مسجد روستای نگل (مسجد جامع حضرت عبدالله بن عمر)
نگل مرکز دهستانی به همین نام از توابع بخش کلاترزان سنندج است که در 65کیلومتری غرب سنندج و در مسیر جادة سنندج
-مریوان واقع شده است .در کتاب تحفة ناصریه دراینباره چنین آمده است« :در یکی از دهات این بلوک که نگل اسم دارد ،مسجد
قدیمی [وجود دارد] که به مسجد عبدالله عمر یا عبدالله عمران مشهور است و قرآنی در این مسجد هست خیلی بزرگ [که] به خط
کوفی نوشته شده» (سنندجی.)26 :1366 ،
