Page 206 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 206
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویه وبویراحمد
ایران شدند که به‌دلیل موقعیت راهبردی و مسیرهای ارتباطی متعدد چهارسوی شهر اَرجان،
زمینة آشنایی مردم و حکمرانان آ لبویه را ،در این منطقه با اندیشه‌های اسماعیلی فراهم کرد.
اشارات متون تاریخی نیمة دوم قرن پنجم ق تا نیمة سدة ششم ق .به قلاع منتسب به اسماعیلیان
در کوره اَرجان مانند قلعة نادر ،قلعة جلادجان و قلعة طنبور ،حاکی از آن است که اسماعیلیان
حضور سیاسی -نظامی پررنگی در منطقه طی دورة سلجوقی داشته‌اند.
واژه‌های کلیدی :اسماعیلیان ،کوره اَرجان ،کهگیلویه ،استحکامات دفاعی.
.1مقدمه
اسماعیلیه یکی از شاخ ههای مذهب شیعه است که ب هدلیل توجه به بحث ،استدلال ،فلسفه
و تأثیرشان در حفظ علوم عقلی در دنیای اسلام ،اهمیت بسیاری یافتند .ظهور این فرقه ،نتیجة
اختلاف بعد از شهادت امام جعفر صادق (ع) و اعتقاد به امامت اسماعیل فرزند امام جعفر
صادق (ع) است .از شخصیت‌های کلیدی اسماعیلیان ،به ابوحاتم رازی (322ق ).و ابویعقوب
سجستانی (361ق ،).حمیدالدین کرمانی (411-386ق ،).المؤیدالدین شیرازی (متولد470ق).
و ناصرخسرو (وفات 481ق ).اشاره می‌شود که در استقرار بنیادهای فکری به ویژة اسماعیلی
از مسائل کلامی و فلسفی مورد بحث مسلمانان در سدة چهارم و پنجم قمری ،شرکت فعال
داشتند .با وجود آنکه اهمیت سیاسی اسماعیلیان ،با تأسیس دولت فاطمی در مصر و نزاریان
به رهبری حسن صباح ،طی سدة پنجم (پس از 483ق ).آغاز شد ،به نظر می‌رسد حضور این
جنبش در بخش‌هایی از ایران ،به‌خصوص در جنوب غربی ،به پیش از این دوران برمی‌گردد.
کوره اَرجان در جنوب‌غربی ایران ،موقعیت استراتژیکی در مناسبات سیاسی فلات مرکزی
ایران با مناطق غربی جهان اسلام داشته است .آن‌ها با داشتن پایگاه‌های نظامی و استحکامات
دفاعی در فروپاشی سیستم اداری و حاکمیت سیاسی این کوره پس از شکل‌گیری آن ،در
طی سدة ششم قمری ،تأثیرگذار بودند .در منابع تاریخی ،به قلاع متعدد منتسب به اسماعیلیان
مانند قلعة الناظر ،قلعة جلادجان و قلعة طنبور ،در کوره اَرجان اشاره شده است ،مطالعات
اکولوژیکی ،جغرافیایی و بررسی و مطالعة باستا نشناختی قلاع این کوره ،در تعیین موقعیت
آن‌ها مؤثر خواهد بود .محدودی تهایی که درخصوص این قلاع و انتساب برخی از آن‌ها به
اسماعیلیان وجود دارد ،این است که مدارک نوشتاری ه معصر با بناها وجود ندارد و اطلاعات
مختصر منابع مکتوب ،مربوط به چند قرن پس از ساخت آن‌ها است .با وجود اهمیت موضو ِع
204
