Page 228 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 228
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
استان کهگیلویه و بویراحمد نیز منتشر شده که بخشی از آن ،تنها به توصیف لباس‌های
محلی زنانه و مردانه در این استان پرداخته است (حیدری.)1400 ،
.2مبانی نظری
نساجی سنتی 1یکی از قدیم یترین هنرها و حرف ههای سنتی در ایران محسوب م یشود.
نخستین نشانه از وجود یک منسوج گیاهی و ظریف بافت مربوط به 4000سال پیش از میلاد
است که در طی حفار یهای شهر شوش ب هدس تآمده است .علاو‌هبر اینِ ،ه ُردوت؛ مورخ معروف
یونانی از نساجی ایران در ادوار پیش از میلاد سخن به میا نآورده و فردوسی بلندمرتبه نیز در
اشعار خود از جمشید ب هعنوان مخترع دستگاه بافندگی ایرانی یاد م یکند .در دورة هخامنشیان بافت
پارچ ههای پشمی نرم و لطیف مشهور بود ،اما نساجی سنتی و پارچ هبافی در دورة ساسانیان به
پیشرفت چشمگیری رسید و پس از رسیدن به اوج در دورة صفویه دچار افول شد .نساجی سنتی
با ب هکارگیری الیاف طبیعی (مانند پنبه ،پشم و ابریشم) ،ن خریسی دستی با کمک دوک و چرخ
ریسندگی دستی ،بافندگی دستی با دستگا‌ههای ساده بافندگی از نوع دو َوردی ،چهار َوردی تا
ژاکارد دستی ،رن گزاهای طبیعی برای استفاده در رنگرزی سنتی ،چا پها و رودوز یهای سنتی
به تولید محصولاتی به شیوة دس تبافی م یپردازد .از سویی دیگر ،از مه مترین ویژگ یهای یک
دس تبافته سنتی ،حضور مؤثر جسم و روح انسان در تولید آنست .زیرا همة مراحل بافندگی مانند
ایجاد دهانه کار ،پودگذاری و دفتی نزدن یک دس تبافته با حرکات دست و پا انجام م یشود و
علاو‌هبر آن تنوع در بافت ب هدلیل نامحدودبودن امکان ب هکارگیری از پودهای رنگی میسر است.
همچنین ،نقش و طرح این دس تبافت هها تمام ًا از روح و ذهن هنرمند ،سرچشمه م یگیرند که
م یتواند تحت تأثیر باورها ،آدا بورسوم و عقاید مذهبی او باشد (یاوری و عرفانی.)342 :1392 ،
امروزه نساجی سنتی در مناطق شهری (ب هصور ِت کارگاهی) ،روستایی و عشایری رواج
دارد؛ تا جای یکه دس تبافت ههای سنتی در خانواد‌ههای روستایی و عشایری نوعی کالای مبادلاتی
و ثروت خانوادگی محسوب م یشود و بخش مهمی از اقتصاد خانواده را مخصوص ًا زما نهایی که
کشاورزی و دامداری ،رونق کمتری داشته باشند ،بر دوش م یکشد .اگرچه از گذشته تا به امروز،
در اغلب مناطق ایران ،نساجی سنتی و دس تبافت ههای گوناگونی مشاهده م یشوند؛ با این وجود،
دس تبافت ههای برخی مناطق ازجمله استان کهگیلویه و بویراحمد ،اهمیت ویژ‌های دارند.
1. Traditional textile
226
