Page 233 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 233
نساجیسنتیاستانکهگیلویهوبویراحمد
شده‌اند (شکل-1د) .همچنین ،در بافت این نوع گلیم چون پرزهای اضافی در قسمت زیرین
رها می‌شوند ،ضخیم‌تر است .از این دست‌بافته به‌عنوان سجاده ،رومیزی ،روتختی استفاده
می‌شود (عیسوند و زارع‌خلیلی.)1395 ،
سفر هبافی :سفره در استان کهگیلویه و بویراحمد بر دو نوع است :سفرهآردی و
غذاخوری .سفرهآردی که به آن سفره نان نیز می‌گویند ،سفر‌های است کوچک و چهارگوش
(با ابعاد تقریبی یک در یک متر مربع) که برای پخت نان محلی استفاده می‌شود .بدین‌ترتیب
که قبل از پخت نان این سفره را زیر سینی خمیر پهن کرده و آرد و وسایل پخت نان را بر
روی آن قرار م یدهند تا از ریخت و پا شآرد و خمیر بر روی زمین جلوگیری شود (شکل
-2الف) .همچنین ،از این سفره ب هعنوان پوششی برای گرم نگه‌داشتن ظرف خمیر و په نکردن
خمیر پس از َور آمدن بر روی آن برای پخت نان استفاده می‌کنند .سفرة آردی ،مصرف
دیگری هم دارد و آن نگهداری از نان است .زمانی‌که نان پخته می‌شود آن را بر روی این
سفره پهن م یکنند تا خنک شود و برای جلوگیری از خشک‌شدن نان چهار گوشة سفره را بر
روی آن به‌عنوان یک پوشش محافظتی می‌کشند .به همین دلیل ،به سفره آردی سفره نان نیز
می‌گویند (شکل-2ب) .همة این کارها به‌خاطر قداستی است که آرد و نان در نزد اقوام این
ناحیه دارد زیرا از ریختن آرد ،اضافات خمیر و نان بر روی زمین جلوگیری می‌کند.
سفرة غذاخوری نیز که به آن «دستار‌خوان» می‌گویند به‌مثابه یک میز غذاخوری است .این
سفره ،ابعاد مختلفی دارد و اندازة آن بستگی به تعداد افراد خانواده و موقعیت صاحب سفره
دارد (شکل-2ج) .سفرة غذاخوری در این منطقه همواره مستطیل‌شکل ،بلند و باریک است.
معمول ًا سفره اغنیا بزرگ‌تر و مزین به نقش و نگار و از جنس مرغوب (زری ،ترمه یا چرم)
است .اما سفرة فقرا ساده ،خالی از نقش ،1اغلب از جنس پشم و گلیم‌باف است .هنر سفر‌هبافی
در این ناحیه توسط زنان عشایری و روستایی با دستگاه دو َوردی از نخ پنبه‌ای برای تار و
پشم (یا گه‌گاهی کامواهای رنگی) برای پود بافته می‌شود .زمینة این سفرهها خالی یا میان‌تهی
و عموم ًا ت کرنگ (سفیدرنگ) و گه‌گاهی با نقوش بسیار ساده و مجزاست که باحاشی ههای
زیبایی محدود م یشود (تناولی۴۰-۲۵ :1370 ،؛ تناولی.)17-15 :1376 ،
.1پیرامون موضوع ب ینقشی این سفرهها باید گفت که در پس آن عقاید صوفیانه‌ای نهفته است .ازجمله که
عشایر معتقدند سفره جایی است که نعم تهای خداوند را در آن قرار م یدهند و یک سفره پر نقش و نگار از
اُبهت و زیبایی این نعمت‌ها خواهد کاست.
231
