Page 229 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 229
نساجیسنتیاستانکهگیلویهوبویراحمد
.3یافته‌های پژوهش
در این بخش مهم‌ترین دست‌بافته‌های سنتی استان کهگیلویه و بویراحمد بهعنوان
زیرشاخه‌هایی از نساجی سنتی این اقلیم معرفی می‌شوند:
قال یبافی :قالی1یک دس تبافتة تاری ،پودی و گر‌های از نوع داری (عمودی یا افقی) با
ُپرزهای بلند و ک متاب 2از جنس پشم ،ابریشم یا ُکرک است .ارزش این دس تبافته بر اساس
جنس مواد اولیه ،تراکم بافت ،رنگ و طرح مشخص م یشود .عموم ًا مواد اولیة استفاد‌هشده برای
تار «ن خهای پنب های ،پشم یا ابریشم ُپرتاب» و برای پود «پشمُ ،کرک یا ابریشم ک متاب» است.
ب هدلیل همجواری استان کهگیلویه و بویراحمد با عشایر استا نهای فارس و خوزستان ،قال یهای
این اقلیم از نظر نقش و رنگ از استا نهای نا مبرد‌هشده تأثیرات بسزایی گرفت هاند .از ویژگ یهای
منحصرب هفرد قال یهای کهگیلویه و بویراحمد استفاده از مواد اولیة طبیعی و بو مآورد ،پیاد‌هسازی
نقوش هندسی ،اصیل و ابعاد کوچک برای قال یها (مانند یلمه و ِخر َسک) است (ژوله.)1381 ،
گلیمبافی :گلیم 3یک دستبافتة تاری و پودی از نوع داری (عمودی یا افقی) و بدون ُُپرز
است و از قدیمیترین دست بافتههای پودنما است که برای آن قدمتی 7000ساله قائلند .در این
استان گلیمهای دو رو ،با دار عمودی (فلزی) و شیوة «پودگذاری» را زنان و دختران عشایری
و روستایی بهعنوان زیرانداز یا تابلوفرش میبافند .اهمیت این دستبافته در نزد ساکنان این
استان آنقدر زیاد است که بسیاری از این خانوادهها از طریق بافت گلیم امرار معاش میکنند.
مراکز مهم گلیمبافی در کهگیلویه و بویراحمد عبار تاند از :گنجهکان ،یوسفآباد ،سپیدار،
تنگسرخ ،سربیشه ،منطقة ساداتمحمودی (نزدیکی یاسوج) منطقة بهمنی (از توابع دهدشت)
و منطقة عشایری بیب ی حکیمه (نزدیکی دوگنبدان) .گفتنی است که نقشها در گلیمبافی این
استان به فرم سنتی ،ذهنی و بدون نقشه قبلی هستند و به همین دلیل بافنده نقشمایههایی را
که در زندگی روزمره خود میبیند و یا از بزرگان خود به ارث برده بر روی گلیم پیاده میکند.
.1برخی ب هجای واژة «قالی» از واژة «فرش» استفاده میکنند .فرش یک واژة عربی و به معنای زمین و اسم
تاری و یک دس تبافته به هر گستردنی یا زیرانداز اطلاق می‌شود .درحالی‌که ،قالی است و ا َمسفرتوکهش مفعول
اسلیمی، و دارای نقوش دار عمودی یا افقی با استفاده از الیاف طبیعی بافته می‌شود بر روی پودی
ختایی ،هندسی و یا ذهنی است (یاوری و عرفانی.)225 :1392 ،
.2پرزهای بلند و کم‌تاب باعث نرمی و لطافت سطح قالی م یشوند (توضیح نگارنده).
.3در کهگیلویه‌و‌بویراحمد ،گلیم نسبت به سایر دس تبافت هها بیشتر بافته می‌شود و برعکس قالی ،هماهنگی
نقوش ،تقارن و یکسان بودن رنگ‌ها ارزش آن را تعیین نم یکند .سبک وزنی ،ضد بیدبودن ،به‌کارگیری نقوش
ساده و ثبات رنگ از پارامترهای مهم در قالی‌بافی این اقلیم است (زنده‌دل و همکاران.)113 :1379 ،
227
