Page 337 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 337
بررسیبلادشاپوردرمنابعتاریخیدوراناسلامیباتأکیدبرعصرصفوی
سیاستمداران به اهمیت راهبردی این محوطة تاریخی و نقشی که می‌تواند در توسعة
دهدشت و استان کهگیلویه و بویراحمد داشته باشد ،نگاشته شده است .این پژوهش در
پی یافتن پاسخ به این دو سؤال است:
الف .بلادشاپور در گذر تاریخ چه وضعیتی داشته است؟
ب .چه مؤلف ههایی در بلادشاپور وجود داشته که از زمان ساسانیان تا زمان قاجار به حیات
شهری خود ادامه داده است؟
.2مبانی نظری و پیشینة تحقیق
کرمی مهریان ( ،)۱۳۹۳در پایا ننامة خود با عنوان پژوهشی در ویژگی‌های معماری و
کاربری مجموعه بناهای بافت صفوی دهدشت (بلادشاپور) استان کهگیلویه و بویراحمد به
بررسی بافت معماری و ساخت شهر در اقلیم گرم‌وخشک ایران پرداخته است .این پژوهش
نشان داد بخش عمده‌ای از مساحت کشور را نواحی گر موخشک در بر م یگیرد و بافت شهری
در این مناطق متناسب با اقلیم گرم‌وخشک به وجود آمده و به‌گونه‌ای است که جواب‌گوی
نیازهای ساکنان آن باشد .دهدشت بافت تاریخی ارزشمند و متناسب با شرایط محیط دارد.
سپیدنامه ( )۱۳۹۰در پژوهش خود با عنوان شناسایی راه‌های اصلی ارتباطی کهگیلویه و
بویراحمد با استان‌های همجوار از قرن پنجم قمری تا پایان دورة قاجار (بر اساس بررسی و
مطالعة پل‌ها و کاروا نسراها) به این نتایج دست یافت :براساس بررس یهای انجام شده ایشان،
سه راه ارتباطی برون منطقه‌ای شناسایی شد .وجود تعداد 15پل تاریخی و 13کاروان‌سرا و
همچنین چهار محوطة شهری مهم در این استان ،نشان از اهمیت ارتباطی -اقتصادی منطقه،
طی دوران اسلامی دارد که البته این مهم از قرن پنجم قمری تا پایان دورة قاجار یکسان نبوده
است .اوضاع سیاسی و اجتماعی حاکم بر منطقه (حملات اسماعیلیان در دورة سلجوقیان،
حملات افغان‌ها و لرهای چهاربنیچه در پایان حکومت صفویه و ناامنی‌های دورة قاجاریه)،
پیدایش و رونق شهرها (زیز ،جومه ،دهدشت و گنبد ملغان) و وضعیت زمی نشناسی و
حوادث طبیعی (زلزله‌های قرن پنجم قمری ،تنگ هها و دره‌های ارتباطی) بر مسیر راه‌های
برون منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد از قرن پنجم تا پایان دورة قاجار تأثیر گذاشته است .از
بناهای مرتبط با راه‌های این منطقه ،کاروان‌سراها هستند که ب هرغم دارابودن وجوه اشتراکی
همچون استفاده از مصالح بو مآورد ،اما ساختار فضایی متفاوتی دارند .این کاروان‌سراها که
335
