Page 16 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 16
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
آن ،بیش از 50سال اختلاف و کشمکش والیان پشتکوه با عثمانیها برای حفظ این اراضی
تداوم داشت و در نهایت ،دولت ایران براساس معاهدة 1914م ،در ازای رضایت دادن به
الحاق شهر باغسایی به دولت عثمانی ،تعلق این اراضی را به خاک خود تثبیت کرد.
واژههای کلیدی :ایران ،عثمانی ،مرز ،پشتکوه ،صیفی و ملخطاوی ،اختلاف ارضی.
.1مقدمه
یکی از اختلافات مرزی طولانی و پرتنش میان ایران و عثمانی بر سر اراضی صیفی و
ملخطاوی (دشت مهران) رخ داد .تا دهة 1270ق ،دو کشور بر سر اراضی مذکور اختلافی
نداشتند و بیش از هزار خانوار ایرانی در آن مناطق به زراعت مشغول بودند .در ابتدای دهة
1270ق ،عثمانیها ابتدا ادعای مالکیت بر معادن نمک پشتکوه و شهر باغسایی را مطرح
کردند و بارها به آن مناطق هجوم بردند .سپس از اواخر آن دهه ،ادعای مالکیت بر اراضی
صیفی و ملخطاوی را کردند و با جملات پ یدرپی ،قلاع ،قناتها ،آسیابها ،نهرها و زمی نهای
کشاورزی اهالی پشتکوه را ویران کردند .در مقابل ،والیان پشتکوه و طوایف ساکن در این
بخشها هرگز تن به ترک این زمینهای اجدادی ندادند و با کمک طوایف و عشایر آنجا،
در برابر عثمانی مقاومت کردند .والیان و رعایای پشتکوه با آ نکه م یدانستند هرساله هنگام
برداشت محصول با تهاجم عثمانی مواجه میشوند ،در بیشتر سالها در آن زمینها کشاورزی
م یکردند و هرگز اجازة تصرف آن اراضی را به عثمانیها ندادند .حکومت مرکزی ایران در
طول سا لهایی که این اختلاف در جریان بود ،باوجود آگاهی از تهاجم مکرر عثمانی به آن
مناطق ،به اقدامات دیپلماتیک اکتفا کرد و نه نیرویی به منطقة پشتکوه فرستاد و نه بودجهای
برای دفاع از مرزهای پشتکوه اختصاص داد .اولیای امور ایران به اهمیت راهبردی این اراضی
واقف بودند .از اینرو ،هم والی پشتکوه را به حفظ آن تشویق م یکردند و هم در مکاتبات
خود با عثمانی ،بخشهای مورد اختلاف را ملک طلق دولت ایران م یدانستند و هرگز به
پیشنهاد عثمان یها مبنی بر تقسیم آن اراضی رضایت ندادند.
اهداف و ضرورت پژوهش
هدف از این پژوهش ،بررسی سیر اختلاف ایران و عثمانی بر سر مناطق صیفی و ملخطاوی
14
