Page 20 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 20
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
تجاوز نکرد و ادعای ارضی جدیدی مطرح نکرد؛ اما در مقابل ،دولت عثمانی ،بدون توجه
به معاهدات مرزی بین دو کشور ،به سراسر نوار مرزی ایران تعرض کرد و دعاوی ارضی
را در جا یجای سرحدات غربی مطرح کرد (استادوخ :1اسناد مکمل ،کارتن ،61سند شمارة
116ـ .)118در یکی از مکاتبات وزارت امور خارجه در این خصوص چنین آمده است:
«پس از انعقاد عهدنامة ارزنةالروم و گردش وکلای دول اربعه ،قرار قطعی حدود ایران و
عثمانی مبنی بر اسطاطوسکو شد تا زمان تحدید حدود هرجا در تصرف هریک از طرفین بود
کماکان بماند و هرجا متروک بود همان‌طور در تحت اسطاطوسکو باشد؛ اما دولت عثمانی بر
این قرار استوار و قانع نشده ،هر وقتی به یک بهانه از یک نقطة حدود تجاوز نموده به انواع
اقدامات اغفالیه و تهدیه عسکریه و غیره آن نقطه از حدود خاک ایران را متزلزل می‌خواهد
کند .ازجمله حالا چندی است ایجاد یک امر جدید بلاسابقه نموده ،به اسم اراض ِی سیدحسن
می‌خواهد اراضی صیفی و ملخطاوی ملک صحیح داخلة پشتکوه ایران را متزلزل نماید؛
حا لآنکه چند سال قبل مذاکره در باغسایی 2و غریبه 3کردند» ( ُمتما :4سند شمارة 64487ق).
اراضی صیفی و ملخطاوی بخش وسیعی از دشت مهران هستند که در دورة قاجار به این
اسامی خوانده می‌شدند .در اواخر دورة قاجار و اوایل دورة پهلوی ،به‌واسطة آبادی کوچکی
که منصور ،فرزند آخرین والی پشتکوه یعنی غلا مرضاخان ،ایجاد کرده بود ،به منصورآباد
نا مبردار شد و در 1312ش ،هیئت وزیران با تغییر نام منصورآباد به مهران موافقت کرد .در
حال حاضر ،شهر مهران در اراضی صیفی واقع شده است (مرادی مقدم.)30 :1385 ،
میرزا مح بعل یخان ،مسئول تحدید حدود ایران و عثمانی در دورة ناصر‌الدین‌شاه،
موقعیت کلی این اراضی را در مکاتبه‌ای چنین ترسیم کرده است« :اراضی صیفی و ملخطاوی
را ،که عبارت از اراضی واقعه در یسار رود کنجان‌چم از محلات مبدأ رشته‌جبل حمرین تا
رشته معادن نمک باشد و در شما لغرب باغسایی و از توابع پشتکوه فیلی است و همیشه در
.1کوته‌نوشت ادارة اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه
.2باغسایی در فاصلة تقریب ًا 25کیلومتری روستای چنگولة کنونی (واقع در جنوب شهرستان مهران) و در
کنار رود چنگوله و ح ّدفاصل شهر بدره و علی غربی در عراق واقع شده است و اکنون جزئی از استان واسط
عراق است .اراضی صیفی و ملخطاوی نیز به فاصلة کمی در شمال‌غربی باغسایی واقع شده‌اند (بصیرت‌منش و
مرادی مقدم.)114 :1398 ،
.3اراضی غریبه نیمی از اراضی کشاورزی غرب باغسایی را تشکیل م یداد و از طریق نهری به همین نام
که از رود چنگوله منشعب می‌شد آبیاری م ی‌شد.
.4کوته‌نوشت مؤسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران
18
