Page 24 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام

‫تاریخ‪،‬فرهنگوهنراستانایلام‬

‫‪5‬ـ‪ .2‬مالیات بستن عثمانی‌ها بر مزارع رعایا و والیان پشتکوه در عراق‬
‫تا قبل از بروز اختلاف ایران و عثمانی بر سر اراضی صیفی و ملخطاوی و معادن نمک‬
‫پشتکوه‪ ،‬به‌سبب همجواری مناطق آباد زرباطیه و بدره و جصان با پشتکوه‪ ،‬رعایا و والیان‬
‫پشتکوه املاک و باغاتی در مناطق مذکور و دیگر مناطق ایالت بغداد داشتند‪ .‬بنا به ملاحظه و‬
‫روابطی که میان پاشای بغداد و والیان پشتکوه وجود داشت‪ ،‬نه والیان و رعایای پشتکوه بابت‬
‫خانه و املاک و باغاتی که در مناطق مذکور داشتند به عثمانی‌ها مالیات م ‌یدادند و نه رعایای‬
‫عثمانی‪ ،‬که در خاک پشتکوه خانه و زراعتی داشتند‪ ،‬به والی‌ها چیزی م ‌یدادند‪ .‬بر این مبنا‪،‬‬
‫بخشی از آب رود‌های مرزی پشتکوه که به آباد ‌یهای عثمانی وارد می‌شد نصیب مزارع و‬
‫باغات والیان و رعایای پشتکوه مقیم عثمانی می‌شد‪ .‬از ای ‌نرو‪ ،‬چندان از عبور آب رودهای‬
‫مرزی به آبادی‌های عثمانی ممانعت نم ‌یکردند‪ .‬تا اینکه عثمانی‌ها از اوایل دهة ‪1270‬ق بنای‬
‫گرفتن مالیات از املاک و باغات والیان و رعایای پشتکوه ساکن خاک عثمانی را گذاشتند‪.‬‬
‫«هرقدر وال ‌یها گفتند که از قدیم‌الایام حکام سلف از املاک ما چیزی نگرفته‌اند»‪ ،‬اولیای امور‬
‫عثمانی قبول نکردند و به گرفتن مالیات مبادرت کردند و به والیان پشتکوه نیز اعلام کردند‬
‫از رعایای عثمانی‪ ،‬که ملک و زراعت و خانه در پشتکوه دارند‪ ،‬هرقدر که «میل پادشاه» است‬
‫مالیات بگیرند‪ .‬البته اولیای امور عثمانی این را ب ‌هخوبی م ‌یدانستند که تعداد کمی از رعایای‬
‫عثمانی در خاک پشتکوه ساکن بودند‪ .‬والیان پشتکوه از این زمان به بعد بر برداشتن نمک از‬
‫معادن مرزی پشتکوه توسط رعایای عثمانی مالیات بستند (احتشامی‪153 :1383 ،‬ـ‪ )154‬و هم‬
‫به توسعة زراعت در اراضی صیفی و ملخطاوی دست زدند تا مجبور نشوند در خاک عثمانی‬

‫کشاورزی کنند و به عثمان ‌یها مالیات بپردازند‪.‬‬

‫‪5‬ـ‪ .3‬احداث کانال سوئز‬
‫میرزا مح ‌بعل ‌یخان احداث کانال سوئز از سوی عثمان ‌یها در ‪1285‬ق را یکی از عواملی‬
‫ذکر م ‌یکند که عثمانی را مصمم کرد تمام اراضی مسطح یسار رود دجله را به تصرف خود‬
‫درآورد؛ چراکه با احداث این کانال‪ ،‬دریای مدیترانه و سرخ به هم وصل شدند و منافع زیادی‬
‫عاید امپراتوری عثمانی شد‪ .‬پس از احداث این کانال‪ ،‬عثمان ‌یها درصدد برآمدند تا با توسعة‬
‫کشت ‌یرانی در دجله و فرات‪ ،‬هم راه‌های ارتباطی امپراتوری را توسعه دهند و هم به منافع‬
‫تجاری خود بیفزایند‪ .‬از ای ‌نرو‪ ،‬برای تأمین امنیت بیشتر آبراه دجله و حفظ منافع تجاری آن‪،‬‬

‫‪22‬‬