Page 29 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 29
اختلافایران و عثمانی بر سر اراضی صیفی و ملخطاوی در دورۀ قاجار
آن دو طایفه اقرار و ادله‌ای محکم برای تعلق آن اراضی به ایران بود .از این‌رو ،عثمان یها نام
این اراضی را در مکاتبات خود تغییر دادند و از آن اراضی به نام اراضی سیدحسن نام بردند؛
درحالی‌که سیدحسن صرف ًا نام امامزاده‌ای در کنار قلعة ملخطاوی بود (استادوخ :اسناد مکمل،
کارتن ،61سند شمارة .)226آن‌ها ،با این تغییر نام ،درصدد بودند تا هم راه مداخله‌ای برای
ادعاهای ارضی خود مطرح کنند و هم ایران را محکوم کنند که اسامی را تغییر داده است .در
یکی از مکاتبات رسمی عثمانی در این خصوص چنین آمده است« :اراضی صیفی و ملخطاوی
مشهور است به اراضی سیدحسن و شانزده فرسخ از اراضی واقعه در تحت اسطاطوسکو بطرف
دولت عثمانیه واقع شده و تعبیر این‌ها به اسم صیفی و ملخطاوی از تعبیرات ایرانیه و از برای
پیدا کردن راه مداخله است» (استادوخ :اسناد مکمل ،کارتن ،61سند شمارة .)226این در
حالی بود که کارشناسان وزارت امور خارجة ایران ب هخوبی پی برده بودند که «مأموران عثمانی
گاهی اراضی متنازع فیهای دولتین را به تحریف اسم در مراسلات رسمیه م ینویسند که اغفال
نموده ،بر ملکیت عثمانی تصدیق بگیرند؛ مثل همین اراضی صیفی و ملخطاوی که سال‌ها
اراضی سیدحسن م ینویسند» (استادوخ2 :ـ22ـ17ـ1318ق) .به همین ترتیب ،عثمان یها به
درة نظرعل یبیگ کان یبز می‌گفتند (استادوخ :اسناد مکمل ،کارتن ،61سند شمارة .)205
7ـ .2بی‌طرف گذاشتن اراضی
در 1280ق ،اولیای امور ایران به این نتیجه رسیدند که ،درصورت نرسیدن به هدف خود
در خصوص تعلق اراضی صیفی و ملخطاوی به خاک ایران ،حداقل با عثمان یها توافق کنند
که آن اراضی را تا تعیین‌تکلیف نهایی ب هصورت اراضی بی‌طرف درآورند .اما وقتی که
حسی نقلی‌خان ،والی پشتکوه ،مدعی می‌شود که آن اراضی خاک دولت ِعلیة ایران است و
می‌تواند در اراضی مذکور زراعت کند و حقابة آ نها را از رود کنجان‌چم بیاورد ،اولیای امور
ایران دیگر لازم ندیدند به ب یطرفی آن اراضی رضایت دهند .در همان حال ،اولیای امور
ایران پی شبینی کرده بودند که اگر ادعای والی پشتکوه لاف‌وگزاف بود ،در آن صورت گزینة
ب یطرفی اراضی مذکور را لحاظ کنند (استادوخ39 :ـ4ـ11ـ1281ق).
ب یطرف شدن اراضی مورد اختلاف یکی از اهداف مهم عثمانی در الحاق کردن آن
اراضی به خاک خود بود .در واقع ،تحمیل ب یطرفی به ایران یکی از مراحل مهم فرایند الحاق
آن اراضی به خاک عثمانی بود؛ چراکه با این شیوه ،بخشی از خاک ایران را متروک و ل میزرع
27
