Page 29 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 29

‫اختلافایران و عثمانی بر سر اراضی صیفی و ملخطاوی در دورۀ قاجار‬

‫آن دو طایفه اقرار و ادله‌ای محکم برای تعلق آن اراضی به ایران بود‪ .‬از این‌رو‪ ،‬عثمان ‌یها نام‬
‫این اراضی را در مکاتبات خود تغییر دادند و از آن اراضی به نام اراضی سیدحسن نام بردند؛‬
‫درحالی‌که سیدحسن صرف ًا نام امامزاده‌ای در کنار قلعة ملخطاوی بود (استادوخ‪ :‬اسناد مکمل‪،‬‬
‫کارتن ‪ ،61‬سند شمارة ‪ .)226‬آن‌ها‪ ،‬با این تغییر نام‪ ،‬درصدد بودند تا هم راه مداخله‌ای برای‬
‫ادعاهای ارضی خود مطرح کنند و هم ایران را محکوم کنند که اسامی را تغییر داده است‪ .‬در‬
‫یکی از مکاتبات رسمی عثمانی در این خصوص چنین آمده است‪« :‬اراضی صیفی و ملخطاوی‬
‫مشهور است به اراضی سیدحسن و شانزده فرسخ از اراضی واقعه در تحت اسطاطوسکو بطرف‬
‫دولت عثمانیه واقع شده و تعبیر این‌ها به اسم صیفی و ملخطاوی از تعبیرات ایرانیه و از برای‬
‫پیدا کردن راه مداخله است» (استادوخ‪ :‬اسناد مکمل‪ ،‬کارتن ‪ ،61‬سند شمارة ‪ .)226‬این در‬
‫حالی بود که کارشناسان وزارت امور خارجة ایران ب ‌هخوبی پی برده بودند که «مأموران عثمانی‬
‫گاهی اراضی متنازع فیهای دولتین را به تحریف اسم در مراسلات رسمیه م ‌ینویسند که اغفال‬
‫نموده‪ ،‬بر ملکیت عثمانی تصدیق بگیرند؛ مثل همین اراضی صیفی و ملخطاوی که سال‌ها‬
‫اراضی سیدحسن م ‌ینویسند» (استادوخ‪2 :‬ـ‪22‬ـ‪17‬ـ‪1318‬ق)‪ .‬به همین ترتیب‪ ،‬عثمان ‌یها به‬

    ‫درة نظرعل ‌یبیگ کان ‌یبز می‌گفتند (استادوخ‪ :‬اسناد مکمل‪ ،‬کارتن ‪ ،61‬سند شمارة ‪.)205‬‬

                                              ‫‪7‬ـ‪ .2‬بی‌طرف گذاشتن اراضی‬
‫در ‪1280‬ق‪ ،‬اولیای امور ایران به این نتیجه رسیدند که‪ ،‬درصورت نرسیدن به هدف خود‬
‫در خصوص تعلق اراضی صیفی و ملخطاوی به خاک ایران‪ ،‬حداقل با عثمان ‌یها توافق کنند‬
‫که آن اراضی را تا تعیین‌تکلیف نهایی ب ‌هصورت اراضی بی‌طرف درآورند‪ .‬اما وقتی که‬
‫حسی ‌نقلی‌خان‪ ،‬والی پشتکوه‪ ،‬مدعی می‌شود که آن اراضی خاک دولت ِعلیة ایران است و‬
‫می‌تواند در اراضی مذکور زراعت کند و حقابة آ ‌نها را از رود کنجان‌چم بیاورد‪ ،‬اولیای امور‬
‫ایران دیگر لازم ندیدند به ب ‌یطرفی آن اراضی رضایت دهند‪ .‬در همان حال‪ ،‬اولیای امور‬
‫ایران پی ‌شبینی کرده بودند که اگر ادعای والی پشتکوه لاف‌وگزاف بود‪ ،‬در آن صورت گزینة‬

                    ‫ب ‌یطرفی اراضی مذکور را لحاظ کنند (استادوخ‪39 :‬ـ‪4‬ـ‪11‬ـ‪1281‬ق)‪.‬‬
‫ب ‌یطرف شدن اراضی مورد اختلاف یکی از اهداف مهم عثمانی در الحاق کردن آن‬
‫اراضی به خاک خود بود‪ .‬در واقع‪ ،‬تحمیل ب ‌یطرفی به ایران یکی از مراحل مهم فرایند الحاق‬
‫آن اراضی به خاک عثمانی بود؛ چراکه با این شیوه‪ ،‬بخشی از خاک ایران را متروک و ل ‌میزرع‬

                                    ‫‪27‬‬
   24   25   26   27   28   29   30   31   32   33   34