Page 34 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 34
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
در 13ربی عالثانی1290ق ،سفارت عثمانی در تهران در مکاتبه‌ای با وزارت امور خارجة
ایران یادآور می‌شود« :حسین قلی‌خان با یک فوج سرباز و دو عراده توپ و ...به جانب
اراضی سیدحسن و بکسائی از املاک مختصة دولت ِعلیة عثمانی حرکت کرده ،ارادة تجاوز
حدود ...در آن نواحی دارد» .بر این مبنا ،متذکر می‌شوند که اگر والی پشتکوه برکنار نشود
و ب هزور به آن اراضی وارد شود ،کاری «خلاف مسلم و صفوت دولتین اسلام» کرده است
و دولت عثمانی ناچار مقابله و مدافعه می‌کند و دولت ایران را مسئول بروز منازعه می‌داند
(استادوخ11 :ـ16ـ14ـ1289ق) .به‌موازات این تهدید ،فیض‌پاشا در1290ق به اراضی صیفی
و ملخطاوی هجوم آورد و علاوه‌بر غصب محصول آن اراضی ،رعایای صیفی و ملخطاوی را
نیز کوچاند و در زرباطیه و بدره اسکان داد و آن‌ها را وادار کرد تابعیت عثمانی را بپذیرند.
دولت ایران بلافاصله به این اقدام واکنش نشان داد و ضمن تأکید بر ایرانی بودن اراضی
مذکور ،از دولت عثمانی خواست خسارات واردشده را پرداخت کند و رعایای صیفی و
ملخطاوی را به مکا نهای خودشان بازگرداند (استادوخ29 :ـ16ـ14ـ1289ق).
در دهة1290ق ،جنگ‌وگریز بر سر اراضی مذکور همچنان تداوم داشت و والی پشتکوه
همچنان در آن اراضی زراعت م یکرد .در مقابل هم ،عثمانی‌ها نیرو گسیل کردند و زراعت
رعایای پشتکوه را ویران کردند (استادوخ :اسناد مکمل کارتن ،59سند شمارة ،27مورخ
14جماد یالا ّول 1296ق).
در 1304ق ،یک سرهنگ عثمانی با 200سوار به اراضی صیفی و ملخطاوی هجوم برد؛
اما والی پشتکوه در مقابل این هجوم به مدافعه برنخاست (استادوخ :اسناد مکمل ،کارتن ،61
سند شمارة .)205تاریخ نامه 12ذیقعده1304ق برابر با 11مرداد 1266ش است؛ ازاین‌رو،
احتمال ًا زمان این رخداد اواخر تیر بوده است .از اواخر فروردین برداشت محصول در آن
اراضی شروع می‌شد و تا پایان اردیبهشت ،بخش اعظم محصول جم عآوری می‌شد و ای لهای
پشتکوه مناطق گرمسیر صیفی و ملخطاوی را ترک م یکردند و به ییلاق م یرفتند .از این‌رو،
به نظر می‌رسد رعایای پشتکوه ،تا زمان هجوم عثمانی‌ها ،محصول خود را برداشت کرده و
به‌همراه والی به ییلاقات پشتکوه کوچ کرده بودند و در زمان هجوم عثمانی‌ها در آن اراضی
حضور نداشت هاند.
در رمضان1310ق /فروردین1272ش ،عثمان یها «تخمین ًا هزاروپانصد الی دوهزار نفر
[نیرو]» با چهار عراده توپ به فرماندهی محمد پاشا داغستانی به اراضی صیفی و ملخطاوی و
32
