Page 37 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان
P. 37
/ 37استان کردستان
د) گسلهای جوان مرتبط با گسل زاگرس
گسل پیرانشهر :گسلی است كه درازای آن نود كیلومتر و راستای آن شمالغربی -جنوبشرقی است .این گسل
بهموازات بخش شمالغربی زاگرس قرار میگیرد که در راستای آن ،سنگهای گوناگون كرتاسه بریده شدهاند.
هیچگونه اطلاعات سنی دقیق و یا لرزهخیزی از گسل پیرانشهر در دست نیست .ادامه این گسل در غرب بانه ،تودة
نفوذی را قطع و جابهجا كرده است.
راندگی مریوان (زاگرس) :این راندگی ادامة گسست زون اصلی زاگرس است كه با روند 130Nتا 135Nدر جنوبغربی
استان و تقریب ًا موازی با بخشی از جادة اصلی سنندج -مریوان در طولی بیش از 120كیلومتر ادامه دارد و پس از
ورود به خاك عراق و قطع دره شیلر موازی و نزدیك نوار مرزی در غرب بانه دیده میشود.
این گسل موجب راندگی كمربند دگرگونی سنندج -سیرجان بر روی پهنة خرد شده زاگرس شمالی شده است .شیب این
گسل ،متغیر و در برخی نقاط تا حدود 45 Nنیز دیده میشود .خردشدگی ناشی از این گسل سبب شده كه تا حدی مسیر رودخانه
و آبراهههای اصلی كنترل شود .ادامة این راندگی بهسمت جنوبشرقی و خارج از استان دیده میشود و در برخی نقاط بهشکل
سفرههای رورانده ،موجب پیشروی بلوكهایی از ایران مركزی و كمربند دگرگونی تا ابعاد حدود چهل كیلومتری (سفرة رورانده
كارون) شده است.
گسل مروارید :گسل مروارید ،شاخهای از گسل جوان زاگرس در راستای شمالغربی -جنوبشرقی ( )SE-NWو درازای
22كیلومتر است .این گسل كه سنگهای پالئوژن را تحت تأثیر قرار داده و خرد كرده است در گردنة مروارید و در
جنوبیترین بخش استان بهخوبی مشاهده میشود .هیچگونه اطلاعات سنی دقیق و یا لرزهخیزی از گسل مروارید در
دست نیست.
گسل شمال سنندج :گسل شمال سنندج با راستای خمدار شمالغربی -جنوبشرقی ( )SE-NWو طول نزدیك به هفتاد
كیلومتر در شمالشرقی سنندج قرار دارد .سازوکار گسل شمال سنندج روشن نیست؛ اما احتمال دارد كه دارای شیب
آن بهسمت غرب -جنوبغربی باشد .سنگهای كرتاسه -پالئوسن ،در راستای گسل شمال سنندج بریده شدهاند.
هرچند كه پهنه گسل آن جوانتر و با نئوژن پوشیده شده؛ اما آرایش هندسی و فراوانی شكستگیها دلیلی بر اهمیت
این روند و نقش آن ازنظر موروفوتكتونیكی دارد.
گسل كانیشاه :گسل كانیشاه گسلی است با راستای شمالشرقی -جنوبغربی ( )SE-NWو طول 35كیلومتر که در
شمالغربی سنندج قرار دارد .این گسل ،از سمت جنوبغربی به گسل شمال سنندج برخورد میكند .گسل كانیشاه،
رسوبات تیپ فلیش كرتاسه پایین را بریده است .هیچگونه اطلاعات سنی دقیق و یا اطلاعات لرزهخیزی از این گسل
در دست نیست.
گسل سنته :این گسل ،با راستای شمالشرقی – جنوبغربی ( )SW-NEو طول نزدیك به پنجاه كیلومتر در شرق سقز
و در مجاورت (حدود پنج كیلومتری) آبادی سنته قرار دارد .كاركرد این گسل راستالغز و راست گرد است و
سنگهای دگرگونه و رسوبی در امتداد آن بریده شده است .بخش خرد شده ناشی از كاركرد این گسل در كنار جادة
دیواندره -سنته دیده میشود .هیچگونه اطلاعات سنی دقیق و یا لرزهخیزی از این گسل در دست نیست.
