Page 38 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان
P. 38
جغرافیای طبیعی38 /
راندگی شمال بانه :راندگی شمال بانه ،زون گسلی نامنظم و وسیعی است كه موجب راندگی مجموعه دگرگونی مهاباد
بهسمت جنوبغربی شده است .كانون زلزلة مستند و بااهمیتی در امتداد این گسستگی دیده نمیشود و ادامة آن،
وارد استان آذربایجان غربی میشود.
پهنة گسلی شرق بانه :گسلهایی با روند NE-SWدر شرق بانه با جابهجایی چپگرد دیده میشود .این مجموعه ،گسلی
متعدد و گاهی بهشكل نردبانی ،گسترش دارد و به نظر میرسد بر پهنه شكستگی مهمی در پیسنگ منطبق باشد كه
ادامة آن در خمش ساختمانی مرتفعات طالش هم نقش داشته است.
تاریخ تكوین این گسل طولانی است و به نظر میرسد در توزیع رخسارههای ناحیه در زمانهای بعد از مزوزوئیك
و حتی طی آن ،نقش اساسی داشته است و ساختار عمومی ناحیه را كنترل میكند؛ بهنحویکه روند چینها نیز موازی
آن تغییر كرده و روندهایی عمود بر روند اصلی زاگرس به وجود آوردهاند .در فعالیت این سیستم شكستگیها ،موجب
خمش عمومی در ساختار ناحیه شده است .این زون گسلی ،فعال تلقی میشود ،اگرچه توزیع كانونهای زلزله در بخش
كردستان كم است؛ كانونهای متعددی منطبق بر روند آن در نواحی شمالیتر استان دیده میشود .این سیستم در
شكلگیری درة شیلر نقش دارد.
روندهای اصلی گسل در سه راستا به شرح زیر است:
الف) روند تقریبی ( N130روند زاگرس) كه از غرب و جنوب استان عبور میكند و شاخههای فرعی وابسته به
آن مجموعه ،برش راستگردی را به وجود میآورند كه راندگی اصلی زاگرس را قطع میكنند و فعالیت آنها
جوانتر است .گسلهای دورود ،صحنه و مروارید از مجموعه برشی زاگرس تلقی میشوند .گسل پیرانشهر نیز
بهموازات آنها و بهعنوان یك گسل فعال شناخته شده است.
ب) روند شمالشرقی -جنوبغربی كه موازی درة شیلر است ،پهنة خردشده وسیعی را با شاخههای فرعی مربوطه
و حركت چپگرد تشكیل میدهد.
ج) روند شمالی -جنوبی با شاخههای فرعی مربوطه ،حد غربی دشت سنندج را تشكیل میدهد .بیشترین تراكم
شكستگیها در غرب سنندج و محل برخورد دو روند و همچنین در امتداد پهنة اصلی گسستگی زاگرس (مرز جنوبی
و غربی استان) مشاهده میشود.
