Page 32 - فصل اول-جغرافیای طبیعی/ استان کردستان
P. 32
جغرافیای طبیعی32 /
کنگلومرا :چینههای کنگلومرا و ماسهسنگ در لابهلای شیلها و در جنوبغرب استان کردستان قرار دارند که گسترش
آنها محدود و محصور در همین ناحیه هستند.
در دامنة جنوبی کوه کرسی که در شانزده کیلومتری جنوبغربی سنندج قرار دارد ،ضخامت کنگلومرا تقریب ًا دویست
متر است که افزونبر قلوههای کوارتزیتی و ولکانیکی ،قلوههای آهک اوربیتولیندار و همچنین قلوههای آهک
گلوبوترونکانادار نیز دارد.
بهطرف شمالغرب و در جنوب دهکدة کرجو ،قلوههای ولکانیکی در بخش بالایی این واحد فراوان است و همراه با
دیگر مواد آتشفشانی دیده میشود که نشاندهندة فعالیت آتشفشانی همراه با تشکیل کنگلومرا است.
آهک :جایگاه این چینههای آهکی در منطقه به دو صورت است؛ یا بر روی رسوبات کنگلومرایی قرار گرفتهاند و یا در
درون شیل سنندج بهصورت عدسی و بدون کنگلومرا مشاهده میشوند که در آن برونزدی در هشت کیلومتری شمال
سنندج وجود دارد و ضخامت آن حدود 160متر است و فسیلهای آمونیتهای کرتاسه بالا و همچنین اینوسراموس
دارد.
ه) کرتاسة بالا -پالئوسن
شیل و آهکهای قرمز و خاکستری :این رسوبها در شرق و جنوب و بهویژه در غرب سنندج گسترش زیادی
داشته و در حقیقت دنباله شیل سنندج و قسمتهای بالایی آنها هستند ،با این تفاوت که بیشتر ماسهای و آهکی
بخشهای هوازده و دگرسان شدة آنها اغلب قرمزرنگ هستند.
سنگهای آتشفشانی :در جنوب و غرب سنندج چند برونزد ولکانیک در بخش بالای رسوبهای شیلی قرار دارد
که از لایههای آندزیتی تشکیل شده است .ضخامت ولکانیکها زیاد نیست و از بیست تا سی متر تجاوز نمیکند.
آهکهای میکروفسیلدار :این آهکها معمول ًا خاکستریرنگ ،کمی مارنی ،چینهای و نازک لایه هستند و در میان چینههای
آن ماسهسنگ و شیل نیز دیده میشود.
ضخامت این چینههای آهکی در جنوبغربی سنندج حدود 270متر است و بهصورت نواری سفیدرنگ در میان
رسوبهای سیاهرنگ شیل تا کیلومترها بهسمت شمالغربی ادامه دارد.
و) دوران سنوزوئیک
نهشتهها و واحدهای سنگی زمینشناسی دوران سوم ،با فعالیتهای آتشفشانی و بالا آمدن تودههای نفوذی سنگهای
آذرین و آمیزهای رنگین شروع شده و در ادامه ،نهشتههای متنوع به وجود آمده است (همان.)189 ،
ز) پالئوسن -ائوسن
شیل و ماسهسنگ با عدسیهای آهکی و سنگهای آتشفشانی :این رسوبات آخرین قسمت از رسوبهای بهظاهر پیوسته
مزوزوئیک ترشیر هستند که بهطور همساز بر روی رسوبات کرتاسه بالا پالئوسن قرار دارند.
سنگهای یادشده را میتوان به سه بخش اصلی فلیش ،شیلهای آهکی و افیولیت تقسیم کرد:
فلیش :شامل رسوبات دریایی مرکب از تناوبی بیشمار از لایههای پلیتی است .در غرب و جنوبغرب سنندج ،مجموعهای
از نهشتههای فلیشی وجود دارد که بر روی آهکهای فسیلدار قرار دارند و از تناوب ماسهسنگ شیل و آهک تشکیل
شدند .این نهشتهها در بخش جنوبی استان برونزدهای خوبی دارند.
