Page 4 - فصل پنجم-صنایع و هنرهای دستی/ استان کردستان

‫صنایع و هنرهای دستی‪4/‬‬

‫کردستان ریشه گرفته است؛ چراکه استادان سازندة این آثار بنیانگذاران حرفة نازككاری نیز هستند‪ .‬از خصوصیات چشمگیر‬
‫پنجرههای مشبك عمارتهای باقیمانده در سنندج‪ ،‬وجود ارسیهایی با طرح هندسی و اسلیمی است كه توأم باهم كار‬

‫شدهاند و نوع بهکاررفته در آنها نیز عموم ًا گرههای هشت‪ ،‬دوازده و شانزده هستند‪.‬‬

‫سازسازی‬

‫باتوجهبه غنای موسیقی در مناطق مختلف استان كردستان‪ ،‬ساخت انواع سازهای بومی و ملی در میان سایر رشتههای‬
‫هنرهای چوبی و صنایعدستی‪ ،‬محبوبیت خاصی دارد‪ .‬صنعتگران كردستانی با استفاده از چوبهای موجود در منطقه براساس‬
‫الگوهای بومی و ملی‪ ،‬به ساخت انواع سازها از قبیل تار‪ ،‬سهتار‪ ،‬كمانچه‪ ،‬عود‪ ،‬سنتور‪ ،‬دیوان و ‪ ...‬میپردازند‪ .‬یكی از‬
‫عمدهترین سازهای تولیدی در این استان كه شهرتی جهانی دارد‪ ،‬ساز دف است كه در مراسم آئینی این منطقه استفاده‬

‫میشود‪.‬‬

‫ارغوانبافی ( َسهوَه َته بافی)‬

‫هنر بهكاربردن تركههای بید برای ساخت انواع سبد‪ ،‬ظروف و سینیهای ویژه این منطقه را‪ ،‬ارغوانبافی یا تركهبافی‬
‫مینامند‪ .‬در بیشتر مناطق كردستان خصوصاً اورامانات‪ ،‬صنعتگران با بهرهگیری از مواد اولیة طبیعی منطقه ‪ -‬تركههای نازك‬
‫درخت بید ‪ -‬به بافتن انواع مختلف سبدها با فرمهای ویژه و كاربردهای متنوع مشغول هستند‪ .‬این دستساختهها با ظاهری‬
‫زیبا و غنای بومی‪ ،‬برای همگان یك اثر خاطرهانگیز محسوب میشود‪ .‬روش ساخت ابتدایی و كاربردهای متنوع این آثار‪،‬‬

‫باعث محبوبیت آن شده است‪.‬‬

‫گلیمبافی‬

‫قدیمیترین گلیم کشفشدة ایران‪ ،‬قطعه گلیمی است كه آن را متعلق به حدود سیصد سال پیش از میلاد دانستهاند‪ .‬از‬
‫پیشینة تاریخی هنر گلیمبافی و زمان شروع آن در كردستان‪ ،‬مستندات چندانی در دست نیست؛ اما بیتردید بههمراه‬
‫حصیربافی و نمدمالی در ردیف نخستین صنایع و هنرهای فلات ایران قرار دارد و از زمانهای بسیار دور بهعنوان زیرانداز‬
‫گرم و مناسب و قابلحمل برای استفاده در نقاط سرد و كوهستانی و نیز در مقام دستبافتهای از تاروپود محكم و مقاوم‬

‫برای نگهداری و حمل اشیا و آذوقه و تزئین منازل روستائیان‪ ،‬كاربرد داشته است‪.‬‬
‫در ایران چندین نوع بافت گلیم وجود دارد كه مشهورترین و پراستفادهترین آن‪ ،‬نوع چاكدار است‪ .‬بافت چاكدار‬
‫موجب ایجاد ظریفترین بافت گلیم میشود‪ .‬گلیمی که در سنندج بافته میشود از نوع بافت چاكدار است و بافتی منحنی‬
‫دارد و نسبت به سایر مناطق که هندسی بافته میشود‪ ،‬برتری دارد‪ .‬نقشها اغلب شامل گلوبوته و موی رونده و زنبورعسل‬
‫است و در ترنج میانی‪ ،‬یك نقش جدولی و یا مشبك دارد كه در داخل هریك از آنها‪ ،‬دستهگلهای كوچكی معروف به‬
‫طرح هراتی قرار دارد‪ .‬طرحهای گلوبوتهای زیبا از قلابدوزیها و زریهای دورة صفوی الهام گرفته و اغلب در كارگاهها‬