Page 274 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 274
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
شد و از كشته‌شدن او غازیان‌افشار پریشان‌حال گشته و جماعت الوار دست
به قتل و غارت بر آوردند و این معنی باعث زیادتی طغیان و دلیری الوار
گشت» (ترکمان بیک‌منشی.)118 :1377 ،
باتوجه به مشخصات ارائ هشده از محل وقوع درگیری م یبایست این درگیری در آرند كه
صع بالعبور است و با یك درة عمیقی از جلگة چرام جدا م یشود ،واقع شده باشد .در توضیح
این واقعه ،صاحب نقاو‌هالاثار م ینویسد« :قلندر با سپاه و لشكر ،اردوی خلی لخان را غارت كرده
و تمامی جهازات و یراق و طبل و علم و خیل و حشم خان عال یشأن را به تصرف در آورده
و اسباب ب ینهایت ب هدست لران و خلجان درآمده و قلندر بعد از این واقعه قوت و شوكت تمام
یافته به استحضار آن جماعت ،رایت استقلال برافراخته و كوس سلطنت فروكوفت و آن قوم،
اسم شاهی بر او اطلاق نمود و بی نالجمهور به شا‌هقلندر معروف شد؛ اما مردم آن ولایات را
اعتقاد آن بود كه شا‌هاسماعیل است و او را شا‌هاسماعیل قاتل م یگفتند» (افواشت های نطنزی،
.)118 :1350اسماعیل دروغین در چهار حملة قزلبا شها موفق م یشود هر چهار فرمانده،
ازجمله خلی لخان افشار ،حاكم كهگیلویه را به قتل برساند (حسین یمنشی.)41۸-41۷ :1385 ،
سرانجام چون غائلة قلندر موجبات دردسر برای دربار صفویه شد برای دفع غائلة اسكندرخان به
فرمانروایی كهگیلویه برگزیده و با لشكری جرار از دربار صفویه به سوی كهگیلویه حركت کرد.
حملة غافلگیرانة قزلباش توانست قلندر را درحال یكه آمادگی دفاعی نداشت در دهدشت به دام
بیندازد و سرانجام او را دستگیر و با اصرار افشارها به قتل رساندند .این غائله ،طبق منابع صفوی
از 989ق 990 -ق .قتل اسماعیل دروغین ،ادامه داشت .منابع صفوی به اتفاق از 990ق .با رفع
غائلة قلندرشاه تا 999ق .گزارش از غائل ههای مكرر در كوهگیلویه دارند.
.۲-۴غائلة ملاهدایت (آرندی)
صاحب ریا ضالفردوس دربارة خروج ملاهدایت آرندی از قریة آرند چرام ،معتقد است
كه این واقعه قبل از مأمورنمودن الل‌هورد یخان به كوهگیلویه بوده است .وی در این خصوص
گزارش‌می‌دهد« :قبل از ورود الل‌هوردی‌خان ،ملاهدایت نامی از مردم قریة آرند كوهگیلویه كه
در بدایت حال نزد شیخ حبی بالله بصری به درس و استفاده به سر برده بنابر شرارت ذاتی،
شیخ مزبور او را فتن هجوی‌می‌گفت» (حسینی‌منشی ،)422 :1385 ،با این توضیح مشخص
م یشود كه ملاهدایت ،طلبه بوده و درس طلبگی خوانده ،پس در این دوره می‌بایست در
دهدشت و توابع آن ازجمله چرام ،مدارس دینی رونق داشته باشد.
272
