Page 119 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 119
خوانشغزل«نهیله‌مه جی»اثرحبیببخشوده
به‌واسطة زبان و ا زخو دبیگانه‌شده است؛ سوژه‌ای که نه جایگاه هویتی پایدار که جایگاه استقرار
همانندسازی 1مداوم است و درگیر دوپارگی .از سوی دیگر ،شعر ُکردی ایلام در سه دهة
گذشته رشد چشمگیری را به خود دیده است .این ادبیات به شکل عمده از اوایل دهة هفتاد
شمسی به‌واسطة حضور شاعران مشتاق زبان مادری توانست اف قهای تازه‌ای را پیش‌روی
مخاطبان خود بگشاید .حبیب‌الله بخشوده یکی از شاعران ادبیات ُکردی است که با آثار خود،
قابلیت‌های شعر ُکردی ایلامی را گسترش داده است .او ب هخوبی توانسته از تجربیات شعر
فارسی (چه به‌واسطة تحصیل در رشتة زبان و ادبیات فارسی و چه سرایش به این زبان) جهت
تقویت شعر ُکردی خود بهره بگیرد .شعر بخشوده ،شعری عمدت ًا تغزلی ،دارای ساختاری
محکم و چندلایه است که این ویژگی (چندلایگی) راه را برای خوانش‌های بینارشته‌ای باز
کرده‌است.
اهداف و ضرورت پژوهش :از یک‌سو ،هدف هر پژوهش راستینی در علوم انسانی
خدمت به حقیقت بوده و از دیگر‌سو ،خود روانکاوی نیز پراکتیسی حقیقت‌محورانه است.
ضرورت این پژوهش ارائة قرائتی تازه‌تر و دیگرگونه از اثر مذکور و نشان دادن مشابهت‌های
بسیاری از مفاهیم روانکاوی از منظر ادبیات و وجود پیوندهایی عمیق میان این دو است.
پرسش و فرضیه‌پژوهش :در این مقاله ،نگارنده به روش توصیفی ـ تحلیلی در پی
پاسخ به این پرسش خواهد بود که میان توصیف ساحات س هگانة روانی از منظر روانکاوی
ژاک لاکان و شعر «ن هیله‌مه جی» اثر حبیب‌الله بخشوده تا چه اندازه مشابهت وجود دارد؟ در
این راه ،ضمن تعریف نظم‌های «تصویری ،نمادین و واقع» و نقش آن‌ها در رشد روانی سوژه،
کارایی این مفاهیم در نقد شعر مذکور نشان داده خواهد شد.
روش پژوهش :نقدهای روانکاوانة ادبیات را می‌توان مبتنی بر دو روش کلی دانست.
در نخستین روش که عمر آن به آغاز ظهور روانکاوی بازم یگردد؛ منتقد همچون کارآگاهی
در صدد آن است تا با استفاده از اثر ادبی ،به برخی احوالات روحی و روانی نویسنده
دست پیدا کند .تعدادی از کسانی که به این شیوه به بررسی آثار ادبی پرداختند ،گاه دچار
نوعی برچس بزنی با استفاده از برخی ویژگی‌های پراکنده در اثر ادبی م یشدند ،امری که
نه روانکاوانه و ن هچندان اخلاقی بود؛ چر‌اکه هیچ اثر ادبی‌ای بازنمایی بی‌چون‌وچرای روان
نگارندة آن نیست .در شیوة دیگر نقد روانکاونه ،خود متن ادبی به‌سان جهانی منحصرب هفرد با
1. Identification
117
