Page 121 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 121
خوانشغزل«نهیله‌مه جی»اثرحبیببخشوده
امکان‌پذیر خواهد شد .تجربه‌ای که نوزاد تا پیش از مرحله آینه از خود دارد ،ب هصورت بدنی
ناهماهنگ و اندام‌هایی ا زهم‌گسیخته است .به باور لاکان مرحلة آینه از شش تا هجد‌هماهگی
تکوین یافته و تکامل آن را در حدود سه سالگی است .کودک با دیدن تصویر خود در آینه
نسبت به بدن خویش به درکی کلی (به کلیت) دست می‌یابد .این تصویر منسجم در آینه «همان
(من) در شکل بدوی است» (ایستوپ .)88 :1392 ،به تعبیری این «من» مسیر را برای «من»
نمادین و تکام لیافتة اجتماعی فراهم می‌کند .کودک که تا پیش از این ،شناخت چندانی از
بدن خود نداشته با همانن دسازی (یکی پنداشتن خود و تصویر بیرونی) و رسوب مداوم این
تصویر در خویش ،بر وحشت پراکندگی و عدم انسجام فائق می‌آید؛ اما این همانندسازی و
بیگانه‌گشتگی (یکی پنداشتن خود با چیزی خارج از خود) هرگز نمی‌تواند هویتی کامل و
پایدار به کودک اعطا کند و او را در سیکل خودشیفتگی و پرخاشگری اسیر می‌کند .کودک به
امید دستیابی به هویتی پایدار ناگزیر از چش مپوشی از ژویسانس (پذیرش اختگی نمادین) و
گردن نهادن به نام /نه پدر ،یعنی ساحت نمادین یا ساحت دلالت‌گری و زبان است .به باور
پژوهشگران لاکانی ساحت تصویری را می‌توان معرف نوعی خودمحوری و دیدن جهان بر
اساس معیارهای خود و نفی تفاوت‌ها ب هشمار آورد.
.2-2ساحت نمادین :ساحت نمادین معرف نام پدر و پیچید‌هترین نظم از میان سه نظم
لاکانی است؛ چر‌اکه د ربرگیرندة هر آن چیزی است که در چرخة دلال تگری و معنا قرار
م یگیرد؛ ب هعبارتی ساحت نمادین ب هوجودآورندة بخش عمدة آن چیز ی است که ما با نام
واقعیت م یشناسیم .لاکان با تأثیر از ساختارگرایانی همچون «کلود لو ی استروس» که هرنوع
کنش اجتماعی را برسازندة یک زبان با نظام نشان هها و قواعد درونی خود م یدانست ،بیان
داشت که مشخصة جهان بشری ،کارکرد نمادین است و ناخودآگاه دارای ساختاری زبانی یا
ب هسان زبان ساختار م ییابد .لاکان همچنین با وام گرفتن اصطلاح «دال» از «فردینان دوسوسور»
ساحت نمادین را حاصل زنجیرة دلالت یا قانون دال دانسته و حتی با پیشروی نسبت به نظریات
سوسور ،ساختار سوژة ناخودآگاه را مدیون دال م یداند« :سوژه آن چیزی است که یک دال
برای دال دیگر بازنمایی م یکند» (فینک .)13 :1397 ،پیامد چنین نگرشی ،بدین معناست که
بیش از آنکه سوژه کسی باشد که زبان را ب هکار ببرد ،این زبان است که سوژه را پدید م یآورد
(لورا ناسون .)132 :1399 ،از نظر سوسور زبان متشکل از نشان ههاست و هر نشانه متشکل از
دو بخش دال و مدلول است .وی دال را تصور ذهنی ما از صوت نشانه دانسته و مدلول مفهوم
119
