Page 120 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 120
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
روابطی مختص ب هخود ،مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و احوالات نویسنده اگر فاقد اهمیت
نباشد ،چندان در کانون توجه منتقد قرار ندارد .نگارنده در این مقاله که به شیوة توصیفی ـ
تحلیلی و مبتنی بر روش دوم است ،به کمک برخی مفاهیم روانکاوی لاکانی غزل ُکردی
«نه‌یله‌مه جی» را مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار داده است.
پیشینة پژوهش :نقد روانکاوانه در حوزة ادبیات ُکردی نوپاست .معدود تحلیل‌های
موجود نیز عمدت ًا مبتنی بر خوان ش رما نها و داستان‌های ُکردی بوده‌است تا آثار شعری .برای
نمونه می‌توان به نقدهایی روا نشناختی در مورد آثار برخی نویسندگان شهیر ُکرد همچون:
شیرزاد حسن ،بختیار علی و ...اشاره کرد .از سوی دیگر در ایران ،نقد ادبی روانکاوانه بر مبنای
نظرات ژاک لاکان در دهة هشتاد خورشیدی با چاپ کتاب «مکتب لاکان» ( )1381اثر میترا
کدیور و ترجمة آثاری از اسلاوی ژیژک و ...مورد استقبال قرار گرفت و امروز نیز بسیاری
از محافل و نشرهای تخصصی همچون گروه مطالعاتی لاکانیسم و انتشارات روشنگاه اردبیل
در این حوزه ب هصورت قابل‌توجهی شروع به فعالیت کرده‌اند .در سطح مراکز دانشگاهی نیز
نقد ادبی روانکاوانه بر مبنای اندیشه‌های لاکان رشد چشمگیری داشته است؛ برای نمونه
می‌توان مقالاتی علمی همچون« :نقد شعر(زمستان) از منظر نظرية روانكاوی لاكان» ()1388
و ...را نام برد که بر مبنای روانکاوی لاکانی به تحلیل آثار ادبی پرداخت هاند؛ با‌ای نحال با توجه
به جست‌وجوی نگارنده ،تاکنون در حوزة نقد شعر ُکردی ایلامی ب هویژه شعر «نه‌یله‌مه جی»
هی چگونه مقاله‌ای بر مبنای اندیشه‌های مذکور منتشر نشده‌است.
.2مبانی نظری پژوهش
روانکاوی لاکانی منظومة گسترده و پیچیده‌ای از مفاهیم متنوع را در خود جای داده که در
میان آن‌ها س هگانة تصویری ـ نمادین ـ واقع از اهمیت بسیاری برخوردار است .این س هگانه
را می‌توان سویه‌های مختلف تجربة انسانی به‌شمار آورد که به فراخور احوال روانی فرد ممکن
است غلبة یکی بر دیگری بیشتر باشد .در زیر ب هصورت خلاصه هر‌کدام از این ساحت‌ها
بررسی می‌شود:
.1-2ساحت تصویری :این ساحت عرصة تصاویر و یکپارچگی‌های تصویری است
و بیانگر حالتی از حالات روانی سوژه که در آن هستة «اِگو» (خود) زاده می‌شود .دسترسی
به «اِگو» در این ساحت طی فرایندی که لاکان از آن با عنوان «مرحلة آینه‌ای» نام می‌برد،
118
