Page 191 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 191
فرازوفرودفعالیت‌هایاقتصادیکردهایفیلیعراق درقرنبیستم میلادی
دیگر نهادهای حکومتی ایران برای بازگرداندن مهاجران ایلامی انجام داد و این مکاتبات
مؤید تدبیر ،دوراندیشی و وطن‌پرستی وی است (استادوخ.)1345-240 -2/6-20 ،
.4پیشینة ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های اقتصادی کردهای فیلی
در دوران حکومت عثمانی ،به شیعیان عراق به‌عنوان یک اقلیت ،با دیدة دشمن نگریسته
می‌شد و در هیچ بُعدی از ابعاد زندگی ،به آ نها اجازة پیشرفت و ترقی داده نمی‌شد (العلوی،
.)274 :1390در دوران پادشاهی و حاکمان ُسنی عراق برای ب هکارگیری شیعیان در کارهای
اداری محدودیت ایجاد کرده بودند و از پذیرش آن‌ها در پست‌های حساس خودداری
م یکردند (العلویُ .)158 :1390 ،کردهای فیلی علاوه بر مشکل شیعه بودن ،مشکل مضاعف
ُکرد و ایرانی‌تبار بودن در جامعة عراق را داشتند که آ نها را در نظر حاکمان سنی عراق،
وصله‌ای ناجور و غی رقاب لاعتماد م یکرد .د رنتیجه ،خانواده‌های کرد فیلی ،فرزندان خود را
به‌سمت کارهای آزاد در کشاورزی ،صنعت و بازرگانی هدایت م یکردند .تا پیش از تسلط
رژیم بعث بر عراق ،تقریب ًا امور تجاری در دست شیعیان بود که کردهای فیلی بخش اعظم
نیروی کار و تجارت بودند و این موضوع موجب ناخرسندی حاکمان دولت بعث عراق گردید.
در دورة عبدالسلام عارف (1 342ش1 963/م1 345 -ش1966/م) با اعمال برنام ههای
ملی‌سازی ،کردهای فیلی و شیعیان عراق به‌شدت آسیب دیدند و برای تعمیق فشار بر شیعیان،
سیاست‌های خاصی در پیش گرفته شد .از‌جمله اینکه سهمیة شیعیان در زمینة واردات و
صادرات کاهش یافت و در‌مقابل سهمی ههای کسر‌شده ،به عرب‌های سنی ،به‌ویژه افسران
بازنشسته داده شد (سی فزاده.)84 :1379 ،
ا زجمله اقداماتی که از دورة عبدالسلام عارف در برخورد با ایرانیان مقیم عراق از‌جمله
کردهای فیلی در پیش گرفته شد ،تمدید نکردن پروانة کار آن‌ها برای ادامة فعالیت و
کسب وکار در عراق بود .دولت عراق تا سال 1 343ش1964/م ،د رمقابل درخواس تکنندگان
مجوز کار کسانی که متولد عراق بودند و یا آن‌هایی که سال‌ها در عراق مقیم بودند و دارای
کس ب وکار مع ّین و پروانه اقامت بودند ،پروانة کار یک‌ساله ،صادر کرد .پس از آنکه در
کنفرانس وزیران کار کشورهای عرب در بغداد در سال 1 343ش1964/م ،توصیه شد که «برای
کار ،در درجة اول در کشورهای عربی ،از خود عرب‌ها استفاده شود و فقط در صورت نیاز
به نیروی انسانی و یا امور تخصصی ،حق اشتغال به بیگانه داده شود» ،وزارت کار عراق از
189
