Page 186 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 186
تاریخ،فرهنگوهنراستانایلام
با وزارت امور خارجة ایران ،شغل خود را «بازرگان تنباکو» معرفی و تأکید م یکند «کسانی که
ایرانی نژاد و اهالی پشتکو‌هاند و گریزان به بغداد مهاجرت م ینمایند ،بسیارند» در گزارش
دیگری به سال 1 318ش1939/م ،نیز یا دآوری م ینماید« :شیروانی‌هایی 1که در دورة والی
سابق پشتکوه به خاک عراق متواری شده‌اند ،فعل ًا در بغداد م یباشند و بیشتر آنها به شغل
حمالی و کسب‌های کوچک مشغول‌اند» (استادوخ1318-59-54-2 ،ش).
از اوایل دورة قاجار تا اوایل دهة 1340ش ،اکثریت جمعیت منطقة ایلام به شهرهای
عراق مهاجرت کردند و عمدة این مهاجرت‌ها برای پیدا کردن کار صورت می‌گرفت .میرزا
احمد‌خان پورسردار ،رئیس مالیة پشتکوه در سال 1305ش 1 926/م ،تعداد مهاجران ایلامی
مقیم عراق را 60هزار خانوار تخمین زده است (ساکما )240-11323-260 ،و در همین
زمان کل جمعیت ساکن در پشتکوه را کمی بیشتر از بیست هزار خانوار برآورد کرده‌اند
(استادوخ1300-2-10-24 ،ش) .در سال 1345ش1966/م ،حاج محمود باباخانیان ،وکیل
مهاجران پشتکوهی مقیم عراق ،متذکر می‌شود که از هر خانوادة پشتکوه ایلام ،یک تا دو
نفر در عراق مشغول به‌کار هستند و این امر بیانگر تداوم تمرکز نیروهای کار اهالی پشتکوه
ایلام از دورة قاجار تا اواسط دهة 1340ش در شهرهای عراق است (استادوخ-2/6-19 ،
.)1345 -240وی همچنین مدعی می‌شود که کارگران مهاجر پشتکوه «در انجام دادن کارهای
سخت و سنگین و صبوری آنها در این خصوص ،از تمام کارگران جهان امتیاز دارند»؛ و
در این راستا مثال می‌زند که انگلیسی‌ها در طول دو جنگ جهانی با وجود‌اینکه کارگرانی
از تمام جهان در نزد آنها کار می‌کردند ،اما «نظر به تفوق و امتیاز و صبوری» کارگران
پشتکوهی بر دیگر کارگران ،به آنها «دو برابر و سه برابر» حقوق روزانه پرداخت می‌کردند
(استادوخ.)1345-240-2/6-20 ،
ب هطو رکلی تا روی کار آمدن حزب بعث در عراق ،این کشور ب هویژه شهر بغداد ،اولین
مقصد نیروی کار ساکنان ایلام بود .رژیم بعث با کنترل مرزها و اخراج دست هجمعی کردهای
فیلی در سا لهای 1 348ش1969/م1 350 ،ش1971/م و 1 359ش1980/م ،به این رابطة
اقتصادی بین منطقة ایلام با عراق خاتمه داد.
.3فعالیت‌های اقتصادی کردهای فیلی عراق در قرن بیستم
پراکندگی جغرافیایی کردهای فیلی در دو سوی مرز ایران و عراق و نزدیکی به شهر
.1شیروان د رحال‌حاضر یکی از شهرستان‌های استان ایلام است.
184
