Page 203 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان ایلام
P. 203
گویش كردی در استان ایلام
مهناز قمرزاده1
چکیده
مسئله اساسی این تحقیق كنكاش دربارة كردهای ایلام و گویش‌های كردی ایلامی است.
هدف این مقاله بررسی جایگاه زبان كردی ایلامی است .گویش فیلی بنابر یک تقسیم
جغرافیایی در ذیل کوردی جنوبی در کنار گونه کلهری ،لکی و گورانی قرار دار د که در
مناطقی از کشور عراق نظیر بدره ،مندلی و خانقین هم بدان تکلم می‌شود .ایلام به دلایلی چون
قرار گرفتن در آخرین مناطق کورد زبان ،حکومت اتابکان لر بر آن ،زبان کوردهای شیعه،
دور بودن از معادلات سیاسی ملت کورد ،امپریالیسم زبانی ،مراوده با زبان‌های مجاور دچار
تحول شدید آوایی شده است .د رنتیجه مورد کم‌توجهی محققان کورد بوده است .نقیصه اصلی
برای این گویشوران اصیل کورد ،نبود رس م‌الخط یکدست و معیار است .پیامدهای آن عدم
پویایی (اعم از واژه‌سازی) که لازمة هر زبان زندة دنیاست ،می‌باشد .نامرئی کردن این زبان در
ذیل عنوان گویش (د رحال یکه اختلاف زیادی با گویش شمالی و ...دارد) مانع اولویت ،عدم
تبعیض ،ایجاد نهاد مرتبط جهت ایجاد رسم‌الخط معیار و مولد بودن آن و اختصاص بودجه
نیست؛ بلکه سایر حقوق ا زجمله آموزش به زبان مادری سودمند نیستند؛ چرا‌که دانش‌آموزان
قادر به خواندن آن نبوده و این زبان آرام‌آرام شروع به مردن (نسل‌زدایی) خواهد کرد،
ب یآنکه به ظاهر قوانین و مقرراتی نقض شده باشد .از مجموع این مباحث چنین ب هدست
.1عضو هيئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ايلام ،گروه ادبیات و زبان فارسیmahnazghamar� ،
zadeh@gmail.com
