Page 48 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 48
تاریخ،فرهنگوهنراستانکرمانشاه
به بغداد را پر اهمیت توصیف کرده و خاطر‌نشان م یکند که شهر دارای کاروانسراهای متعددی
است .این کاروانسراها معمول ًا پر از بازرگان یا زائرانی است که عازم زیارت کربلا هستند
(جکسن ،)۲۶۷ :۱۳۵۲ ،برای اقلام سنگین وزن و گران‌قیمت اروپایی مانند پیانو یا کالسکه
راه بغدا د -کرمانشاه ،مسیر حم لونقل بهتری به تهران بود چون هم راه نزدی کتر است و هم
کتل‌های بسیار سخت بوشهر -شیراز در سر راه نیست ( »...کرزن ،1387 ،ج .)686 :2کالاهایی
مانند قلع ،مینا‌آلات ،محصولات پشمی و پنبه‌ای ،مخمل ،اطلس ،دارو و رنگ از جمله کالاهای
دیگری بودند که از طریق کرمانشاه وارد بازار ایران می‌شد .چنا نک ه گزارش‌ها نشان می‌دهد؛
این کالاها معمول ًا از تولیدات ،انگلیس ،آلمان ،فرانسه و بلژیک بودند (گروته.)97 : 1369،
کرمانشاه ،فرودگاه همه کالاهایی بود که از بغداد می‌رسید (روششوار.)177-175 :1378 ،
وجود کاروانسراهای متعدد و بازار کرمانشاه در این دوره حاکی از رونق تجارت و
آمد‌و‌شد فعالان اقتصادی به این منطقه دارد .اولیویه از کاروانسراهای کرمانشاه و کرایه
ارزان حمل کالاهای تجاری به‌سبب و‌فور چهارپایان یاد کرده است (اولیویه-42 :1371 ،
.)44در مقاطع مختلف از وجود کاروانسراهای متعدد در شهر چنین یاد شده است:شهر
شانزده کاروانسرا دارد که در سه‌تای آن تجار اقامت دارند .پارچه‌های انگلیسی در حدود
چهل مغازه در بازارها خرده‌فروشی می‌شوند .تخمین زده می‌شود .واردات این کالاها در
سال به پانصد بار اسب به ارزش حدوداً بیست و پنج‌هزار پوند برسد (ابوت.)167 :1396 ،
دو کاروانسرای بزرگ شهر؛ «امین» و کاروانسرای «وکیل‌الدوله» هستند (گروته:1369 ،
.)94ناصرالدین شاه ،از دو نوع کاروانسرا نام برده که به زوار و تجار اختصاص دارد:
«کاروانسرای تاجرنشین و معتبر اینجا غیر‌آنچه برای قافله و زوار است ،شش
کاروانسرا است .راسته و بازار معتبر کرمانشاهان از میدان توپخانه ابتدا شده
و به دروازه سرقبر‌آقا منتهی می‌شود ...تقریب ًا هفتاد هزار نفس دارد و در
غالب فصول ،از صادر وارد و متردد و جمعیت زیاد می‌شود» (ناصرالدین‌شاه
قاجار.)60 :1372 ،
بازار کرمانشاه در دوره قاجار و حکمرانی میرزا محم دعلی میرزای دولتشاه ساخته و
بخش‌های مختلف آن در دور‌ههای بعد تکمیل گردید (هاشمی)1392،؛ در حقیقت بازار
كرمانشاه قسمتی از مسیركاروانی عتبا تعالیات بوده كه تجلی كالبدی پیدا كرده و تأثیر عمیقی
بر چگونگی و روند شهر داشته است (زارعی و حیدری باباکمال.)115 :1396 ،
46
