Page 43 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 43
موقعیتتجاریکرمانشاه در دورۀ قاجار ...
تجار بغداد از دو راه تجارتی کرمانشاه و محمره برای تجارت استفاده م یکردند (فلور،
،1366ج .)220 :1رونق اقتصادی کرمانشاه در دوره قاجار بسیاری از تجار غیر‌بومی را به
این خطه کشاند .ازجمله می‌توان به مهاجرت خاندان سید اسماعیل تاجر عرب از بغداد به
کرمانشاه و اعتبار تجاری این خاندان در میان مقامات دولت‌های ایران و عثمانی اشاره کرد
(غیر تکرمانشاهی .)24-18 :1338 ،در کرمانشاه دوره قاجار (اواخر قرن نوزدهم) 200تاجر
وجود داشت (فلور ،1365 ،ج .)156 :2در این شهر دس تکم هشتاد درصد تجارت در دست
تجار یهودی بود .از آنجا که تجار یهودی با یهودیان بغداد و انگلیس رابطه مستقیم داشتند،
م یتوانستند ارزان‌تر از دیگران مستقیم ًا از شهر منچستر کالا وارد کنند ،همچنین ب هدلیل قانع
بودن به سود کم ،کالاهای آنها قیمتی ارزان‌تر داشت .غیر از یهودیان تعدادی از ارمنیان و
مسلمانان در تجارت عمده‌فروشی دست داشتند .در ایالت کرمانشاه امر تجارت اساس ًا در
دست مسیحیان کلدانی بود (همان .)170 :تجار یهودی بغداد از حمایت شهبندری عثمانی
در کرمانشاه نیز برخوردار بودند ،شهبندری عثمانی در کرمانشاه با انتخاب یک تاجرباشی که
نمایندگی بازرگانان عثمانی در کرمانشاه را بر عهده داشت (فریدالملک )460 :1354 ،درصدد
افزایش نفوذ اقتصادی اتباع خویش در کرمانشاه بود (کلهر و تا جعینی .)32 :1391 ،در این
میان نقش خاندان‌های ایرانی تاجر در این منطقه نیز قابل توجه است ،1موقعیت اقتصادی
ویژة این منطقه پای تجار اصفهان ،شیراز و تبریز را نیز به این شهر باز کرد .ایجاد ارتباط
بازرگانی با بغداد ،اتباع این شهر از جمله چند نفر عرب و ده‌ها خانوار یهودی و کلدانی
را به کرمانشاه کشاند (اوبن .)345 :1362 ،در سال 1897م .شش گروه از تجار درجه اول
کرمانشاه با لندن ،بمبئی و بغداد معاملات تجاری داشته و در بازار بیش از صد هزار لیره
اعتبار داشتند (فلور ،1365 ،ج .)172:2تأسیس کنسولگر یهای روسیه و انگلستان در سال
1903م1321/.ق .و 1905م1323/.ق .در کرمانشاه ،حاکی از اهمیت سیاسی ،نظامی و تجاری
این شهر برای دو قدرت بزرگ بین‌المللی است .هرچند که روسیه در این مقطع منافع تجاری
چندانی در کرمانشاه نداشت؛ کنسول انگلستان با کاردانی ،کیاست و احاطه به ویژگ یهای
سیاسی و اقتصادی ایران و آسیای مرکزی ،سخت فعال بود (گروته .)86 :1369 ،با ای نحال
وجود کنسولگری روسیه و تأسیساتی چون شعبه بانک استقراضی روس در کرمانشاه اهمیت
.1برای اطلاع از ثروت و نفوذ گسترده خاندان تجاری وکیل‌الدوله در کرمانشاه در دوره قاجار ،ن.ک( :کلهر
و تاج‌عینی.34-32 :1391 ،
41
