Page 57 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 57
مطالعهایکونوگرافیمهرهاواثرمهرهایپیشازتاریخحوزۀ فرهنگیزاگرسمرکزی
بازتاب م ییافته ،توصیف م یکند .این میزان تشابهات مشترک بیانگ رآن است که این گرو‌هها
در رو شهای اصلی زندگی و شاید در اعتقادات اساسی با هم هماهنگ و همسان بوده و دارای
یک آگاهی متقابل از یکدیگر و نیز درجات مشابهی از پیچیدگی فرایند اطلاعاتی است و سلسله
مراتبی داشت هاند .البته میزان تشابهات در بین ُمهرهای مشخص هر منطق ه ،بیشتر از تشابهات بین
مناطق مختلف در بی نالنهرین بزرگ که دشت شوشان نیز بخشی از آن محسوب م یشود ،بوده
است؛ اما تزیین و پردازش نقوش در میان اقوام مختلف دارای سبك و سیاق خاص خود بوده و
همین امر باعث تمایز هنری اقوام مختلف از یكدیگر شده است (یوسف یزشک-201 :1389 ،
.)202نکته قابل توجه و قابل قبول در بحث شمای لنگاری ُمهرها این است که هدف از ساخت
و آرایش ُمهرها تزیین نبوده ،بلکه جنبة کاربردی نظام مدیریتی را دربر داشت هاند (شکل 1و .)2
ُمهرها دارای کارکردهای مختلفی شامل بیان مالکیت و مسئولیت ،کنترل دسترسی به
انبارها (شکل )1یا گاهی به‌عنوان طلسم یا تزیینات فردی بوده‌اند .از زمان اختراع این‌گونه مواد
در اواخر دورة نوسنگی از ُمهرها برای ایجاد نقوش تکراری بر طرح‌ها ی َکنده شده بر روی
سطوح نرم که اغلب ِگلی بودند ،استفاده می‌شده است؛ از اولین علایم پیدایش هنر ُمهرسازی
در چاتال‌هویوک ،هم‌زمان در شمال بین‌النهرین و دورة «حلف» قدیم (5 100ق.م ).اولین
نمونه‌های مربوط به سبک ُمهرهای نی مکروی و عدسی شکل و همچنین یک سبک تزیینی از
آویزهای ُمهری‌شکل نیز دیده م یشود (.)Caldwell, 1976: 230
شکل :1نمونه‌ای از پلمپ کردن انبارهای آذوقه در جوامع اولیه با سیستم‌های مدیریتی
(.)Alizadeh, 2006: 259; fig. 75
55
