Page 11 - فصل اول-جغرافیای تاریخی/ استان کردستان
P. 11
/11استان کردستان
است ،بانه قصبهای خوش آبوهوا که اهالی آنجا به شجاعبودن معروف هستند و اورامان تخت اشاره کرد که معروف به
شهر اورامان بوده و امروزه بهکلی خراب شده است (همان .)67 ،دیگر ولایات مانند کرمانشاه و لرستان امروزه جزو تقسیمات
سیاسی استان کردستان نیستند؛ ولی بهدلیل اهمیتی که بعضی از بلوک این ولایات و بهویژه ولایت کرمانشاه نظیر بلوکهای
جوانرود ،پاوه ،روانسر و اورامان لهون در جغرافیای تاریخی کردستان داشته ،شرح تعدادی از آنها در پایان بحث جغرافیای
تاریخی شهرستانهای امروزی استان کردستان در ادامه خواهد آمد.
شهرستانها
.1اسفندآباد
اسفندآباد که در قدیم آن را قلمرو علی شکر گفتهاند ،در شرق سنندج واقع است .مرکز حکومت آن در سابق قریة
قَسلان بود که اماناللهخان بزرگ ،والی کردستان ،قلعه ،عمارت ،مسجد ،حمام ،باغ و بیشهای را در آنجا بنا کرد .مالک آنجا
اخیراً قلعه را تخریب کرد و از حمام هم آثار کمی باقی مانده است .شهرت این ناحیه بیشتر بهدلیل وجود سنگ مرمر
مرغوب آن است که تمامی مرمرهای قلعة حکومتی شهر سنندج و مسجد دارالاحسان و اغلب عمارتها و حمامهای شهر
از آنجا آمدهاند .محصولات صیفی از هر قبیل در آنجا کشت میشود .ازجمله مهمترین و معروفترین قریههای این ناحیه،
قریة باوه ُگر ُگر است که در آنجا یک تنور مدور بزرگ عمیق تشکیل شده که لبریز از آب معدنی بود و همواره آب آن در
حال جوشیدن است (مردوخکردستانی .)282 :1395 ،در اطراف این محل در چندین نقطة دیگر ،چشمههای طبیعی گوگردی
مشاهده میشوند.
.2اورامان تخت
اورامان تخت در جنوبغربی سنَه دژ و در فاصلة شانزده فرسنگی آن واقع است .ازطرف غرب متصل به خاک شهرزور
در عراق و ازطرف جنوب به اورامان لهون محدود است .از کردستان به آنجا فقط دو راه وجود دارد .در سال 1349ق.
سرهنگ محمدخان امینی که فرماندة تیپ مستقل کردستان بود به قریه دزلی در اورامان حمله کرد و آنجا را که مرکز
حکومت محمدخان دزلی بود متصرف شد .در سال 1350ق .بود که اورامان به تصرف دولت مرکزی درآمد .پس از تصرف
اورامان جعفر سلطان پسر محمدسعید سلطان که حاکم محل بوده با پسران و اتباعش به عراق متواری شدند .در کل بهدلیل
طبیعت خشن و صعبالعبور منطقه حرکت دادن قشون و سپاه بدان جا کار بسیار سخت و پرمشقتی بود .میوهها و محصولات
این ناحیه بیشتر انار ،انجیر و انگورهای جنگلی است (همان.)272-271 ،
