Page 15 - فصل اول-جغرافیای تاریخی/ استان کردستان

‫‪ /15‬استان کردستان‬

‫منطقة بیجار ازجمله نقاط مهم و قدیمی استان کردستان است‪ .‬این منطقه آثار فراوانی از دورههای مختلف تاریخی دارد‪ .‬شهر‬
‫بیجار مرکز این شهرستان در فاصلة ‪ 140‬کیلومتری شمالشرق سنندج و در مسیر راه آسفالتة سنندج ‪ -‬زنجان قرار دارد‪ .‬رودخانة‬
‫دائمی قزلاوزن از شمال و شمالغرب این شهر میگذرد‪ .‬شهرستان بیجار بهجز مرکز خود‪ ،‬شامل شهرهای یاسوکند و بابارشانی نیز‬

‫میشود (زارعی‪1386 ،‬ب‪.)35 :‬‬
‫قدمت شهر بیجار بهصورت آبادی به دورة پیش از اسلام و بهویژه به هزارة سوم پ‪.‬م برمیگردد‪ .‬بیجار در سال ‪23‬ه‪.‬ق‬
‫بهدست مسلمانان فتح شد‪ .‬امروزه در مرکز شهر کنونی بیجار‪ ،‬اثر این آبادی با نام قلعه بالا (قلعه بانو) و تبرک باقی مانده‬
‫است (همان‪ .)40 :1381 ،‬برج اشقون بابا‪ ،‬برج اوچ گنبدخان‪ ،‬برج ینگی ارخ‪ ،‬بازار بیجار‪ ،‬پل صلواتآباد‪ ،‬پل قجور‪ ،‬امامزاده‬
‫عقیل‪ ،‬بقعة پیرخضر‪ ،‬شیخ فاضل گروسی‪ ،‬چنگیزقلعه‪ ،‬قلعة قمچقای‪ ،‬مسجد خسروآباد و روستای خسروآباد که برج و‬

‫باروی قدیمی دارد‪ ،‬ازجمله آثار ارزشمند بیجار به حساب میآیند (همان‪.)39 :1392 ،‬‬
‫اعتقاد بر این است که شهر بیجار را امیرتیمور گورکانی‪ 1‬ساخته و به شیخ صفیالدین صفوی‪ 2‬پیشکش کرده است‪ .‬نقل است‬
‫که شیخ نیز شهر را وقف مردم اردبیل کرده است‪ .‬ازآنجاکه بیجار در گذشته بر سر راه تبریز به عتبات عالیات قرار داشت از‬
‫اهمیت فراوانی برخوردار بود و حتی به تبریز کوچک نیز شهرت یافت‪ .‬در هنگام حملة مغول به ایران‪ ،‬سپاهیان چنگیزخان با‬
‫گذر از بیجار‪ ،‬قلعهای در آن احداث کردند و نام آن را چنگیز قلعه نهادند‪ .‬بقایای این قلعه‪ ،‬امروزه در فاصلة هشت کیلومتری‬
‫شهر بیجار و در جوار روستایی به همین نام قرار دارد‪ .‬شاه اسماعیل صفوی نیز هنگام لشکرکشی و عزیمت به غرب از بیجار‬

‫دیدن کرده است‪.‬‬
‫در منطقة بیجار گروس‪ ،‬در طول تاریخ فرمانروایان محلی زیادی حکومت کردهاند‪ .‬بسیاری از این فرمانروایان افزونبر‬
‫سیاست و حکمرانی از فضلا و علمای زمان خود نیز به حساب میآمدند‪ .‬لطفعلیخان و حسنعلیخان ازجمله مشهورترین این‬
‫حاکمان و فضلا هستند‪ .‬لطفعلیخان سرسلسلة ایل کبودوند و از خوانین قدیمی گروس است‪ .‬وی در ایام شاه سلیمان صفوی‬
‫افزونبر حکومت گروس حکومت قم و خلجستان را نیز داشته است‪ .‬حسنعلیخان نیز که یکی دیگر از مقتدرترین خوانین‬

‫گروس بود‪ ،‬فرزند لطفعلیخان است که در دورة نادرشاه‪ ،‬ایشیک آقاسی وی بوده است (روحانی شهرکی‪ ،1390 ،‬ج‪.)376 :2 .‬‬

‫‪ .6‬تیلکوه‬

‫‪ .1‬امیرتیمور گورکانی معروف به تیمور لنگ‪ ،‬نخستین پادشاه گورکانی (تیموری) و پایهگذار سلسلة تیموری در اواسط قرن هشتم هجری است‪.‬‬
‫‪ .2‬شیخ صفیالدین اردبیلی‪ ،‬صوفی بزرگ قرن هفتم و هشتم هجری در اردبیل و نیای بزرگ دودمان صفویان است‪ .‬او پایهگذار خانقاه صفوی در‬

‫اردبیل بود و دودمان صفوی نام خویش را از وی گرفته بود‪.‬‬