Page 16 - فصل اول-جغرافیای تاریخی/ استان کردستان
P. 16
جغرافیای تاریخی16/
بلوک تیلکوه در مجاورت بلوک خورخوره در فاصلة هجده فرسنگی شمالغرب سنندج واقع شده است .زمینهای
بلوک همگی از آب چشمهها مشروب میشوند و انواع محصولات مانند گندم ،جو ،ارزن ،ذرت ،پنبه ،توتون ،عدس،
نخود ،خربزه ،هندوانه و ...در آنجا به عمل میآیند (مردوخکردستانی.)286 :1395 ،
.7جوانرود
بلوک جوانرود در جنوبغربی شهر سنندج و در فاصلة شانزده فرسنگی آن واقع شده است .جوانرود ازطرف غرب متصل
به خاک شهر زور عراق است .از جنوب به زهاب کرمانشاه ،از شرق به روانسر و از شمال به اورامان لهون محدود میشود.
بیشتر از صد روستا در جوانرود وجود دارند که اغلب آنها پوشیده از جنگل است .یکی از قرای معروف جوانرود ،قریة پاوه
است .قلعة جوانرود که حاکمنشین محل نیز بود در شش فرسنگی جوانرود و بهدست اماناللهخان ،والی کردستان در سال
1224ق .درنهایت استحکام و زیبایی ساخته شد .این قلعه بهمرور زمان دچار تخریب شد و در زمان ناصرالدینشاه قاجار،
میرزا نصراللهخان سرتیپ مهندس مأمور شد تا قلعة دیگری را در آنجا بسازد؛ اما هنوز کار را شروع نکرده از جوانرود
بازمیگردد.
آبوهوای جوانرود چندان مساعد نیست .جوی آبی از میان جوانرود بهسمت جنوب جاری است .چهار باب مسجد و دو
خانقاه در جوانرود دایر است .یک سلسله از علما در جوانرود هستند که به صدیقی معروفاند و نسب خود را به ابوبکر صدیق
میرسانند (همان .)276 ،انواع محصولات صیفی و شتوی از قبیل گندم ،جو ،ذرت ،ارزن ،نخود ،عدس ،خربزه ،هندوانه ،توتون
و ...در جوانرود به عمل میآیند .انار ،انجیر و آلوچة جوانرود معروف است .از دیگر محصولات این ناحیه که بیشتر خارج
میشوند ،میتوان به انگبین ،گزنگبین ،سقز و کتیرا اشاره کرد .محصول دیگری که تنها در جوانرود و یک نقطه دیگر در
سردشت مکریان به عمل میآید ،انگبین شاه بدر است .مگس این عسل ضعیفتر و باریکتر از زنبورعسل است و
هیچوقت اهلی نمیشود .غار کاوات از آثار عجیب و غربی منطقة پاوه به حساب میآید .نمای آن هلالیشکل و در جلوی
آن صفهای دیده میشود که ارتفاع آن از زمین تقریب ًا سه ذرع است .بعد از وارد شدن داخل غار یک سری فضاهای دیگر
در داخل آن دیده میشود که همگی با دست کنده شدهاند.
روانسر نیز همانند پاوه بخشی از بلوک جوانرود به حساب میآید .قریة روانسر که مرکز محل نیز هست در زیر یک قلة
طبیعی واقع شده که از شعب کوهستان شاهو است .در زیر این قله ،طاق کوچکی در دل صخره کنده شده که به طاق فرهاد
معروف است .فرهاد پس از کندن طاقبستان در کرمانشاه به روانسر آمد و این طاق را نیز اینجا در دل کوه میکند .در سمت
غرب روانسر و نزدیک قریة گرمَهخانی ،سرابی دیده میشود که سرچشمة رود قرهسو در کرمانشاه محسوب میشود .روانسر
مدتی مقر حکومت حسینخان و عباسخان سردار رشید ،پسران علیخان حاکم ،نوه علیاکبرخان شرفالملک شده است.
این حاکمان بهمدت چندین سال به حکمرانی خود در منطقه ادامه دادند تا اینکه آخرین نفرشان ،یعنی عباسخان سردار
رشید از شریفالدوله ،حکمران کردستان شکست خورده و تحویل طهران میشود (همان.)278 ،
