Page 18 - فصل اول-جغرافیای تاریخی/ استان کردستان
P. 18
جغرافیای تاریخی18/
حوضة آبریز رودخانه قزلاوزن 1است که آبگیر این منطقه بوده و آبهای سطحی ناشی از بارندگی و نیز ذوب برفها به این
حوضه ریخته میشود.
دهگلان ازنظر وجود مراتع ،ازجمله مهمترین مناطق استان برای پرورش دام به شمار میرود .ساکنان دهگلان معتقدند
که نام شهر از ویژگیها و شرایط جغرافیایی و طبیعی شهر گرفته شده است .دهگلان به کردی ،دیولان گفته میشود .همچنین
چشمگیربودن طبیعت زیبای منطقه ،باعث شده که از گذشتة دور به «ده گلها» شهرت یابد و بهمرور زمان به دهگلان تغییر
یافته است .باتوجهبه قرارگیری این شهر در مسیر همدان و سایر شهرهای شرقیتر کردستان ،اهمیت تجاری و حتی سیاسی
بسیاری داشت و همواره زیرنظر حکام سنندج بود (مطلبی.)442 :1390 ،
همانند قروه ،اطلاعات زیادی از دهگلان در دسترس نیست؛ زیرا این ناحیه در قدیم نام دیگری داشت و به ایلاق معروف
بود .یکی دیگر از بلوکات هجدهگانه کردستان ،ایلاق است که در شرق سنندج واقع شده است .طول آن از جنوب به شمال و
عرضش از شرق به غرب است .این محوطه یکصد پارچه دهات معتبر و قراء معمور دارد .حاکم این بلوک را در عهد قدیم
سلطان نامیدهاند ،دارالحکومه نداشته و حاکم آن در دهات گردش کرده است .این بلوک سردسیر است .غالب دهات آنجا نه ماه
کرسی دارند و بیآتش نمیتوانند زیست کنند .حاصل و محصول این بلوک گندم ،جو و نخود و عدس است .ذرت هم به عمل
میآید .باغات و اشجار کمتر دارد و جنگل و درخت صحرایی نیز ندارد .اراضی این دهات بیشتر دیمزار است و کمتر آبیکار
دارد .سکنة این بلوک عموم ًا از اهل تسنن و پیرو مذهب شافعی هستند .در تمام دهات ،مسجد وجود دارد (سنندجی-24 :1366 ،
.)26
.12ژاورود
بلوک ژاورود در جنوب شهر سنندج و در فاصلة چهار فرسنگی آن واقع شده است .سکنة این ناحیه مردمان سختکوش
و بردباری هستند .در هر قریه مسجد و حوضخانهای برای نماز و غسل وجود دارد .در زیر سایة هر درخت و در کنار هر
چشمه ،سنگ نمازی رو به قبله نصب شده است .این بلوک بیشة چنار و باغات مو و درختستانهای زردآلو زیاد دارد .انواع
درختان از قبیل گردو ،سیب ،آلو و غیره در آنجا میرویند .گندم ،جو ،ارزن ،ذرت و انواع حبوبات و محصولهای صیفی
در آنجا به عمل میآید .اراضی و باغات کشاورزی ژاورود از چشمهها و رودخانهها آبیاری میشوند .قریة بیساران یکی از
قریههای مشهور ژاورود است که مدفن یکی از شیوخ بزرگ کردستان به نام باباشیخ است .باباشیخ ،برادر شیخ نعمتالله ولی
و پسر شیخ زکریا است (مردوخکردستانی.)280 :1395 ،
.1قزلاوزن یکی از طولانیترین رودخانههای ایران است که از کوههای چهلچشمه شهرستان دیواندره در استان کردستان و استان آذربایجانشرقی
سرچشمه گرفته و درنهایت به دریای خزر میریزد.
