Page 14 - فصل اول-جغرافیای تاریخی/ استان کردستان
P. 14
جغرافیای تاریخی14/
خراب شده است .این بلوک یک قصبه و دویست پارچه دهات دارد .جمیع کوهستان در اطراف و اکناف این بلوک و غالباً
درخت مازوج است و این درخت چهارده ثمر قیمتی میدهد ،یکی از آنها گزانگبین است که بعضی وقت یک من پنج هزار
قیمت خواهد کرد .قصبه بانه عمارات و خانههای به قاعدهای ندارد .هشت مسجد دارد ،یک مسجد بزرگتر از آنها مسجد جامع
است .سه کاروانسرای تاجرنشین در این قصبه است که غالب ًا تجار همدانی و تبریزی و زنجانی و سنندجی برای خرید مازوج و
توتون و غیره در آن کاروانسراها سکونت دارند» (سنندجی.)37 :1366 ،
حکام بانه را سلطان مینامیدند؛ زیرا دولت عثمانی حکام سرحدی خود را پاشا لقب داده که مخفف همان پادشاه است.
هرروز هنگام غروب ،به امر پادشاه در بانه نقاره میزدند .خوانین بانه از نسل امیر اختیارالدین هستند که افزونبر مقام امارت،
دارای ولایت و زهد و تقوا هم بودهاند .اول کسی که از آن سلسله علم استقلال برافراشته و مستقلاً حاکم بانه شد ،میرزابیگ پسر
میرمحمد بود که دختر بگهبیگ ،پسر مأمون اردلان را به عقد ازدواج خود درآورد و بالاخره بر اثر همین ازدواج میانة او با
سلطانعلیبیگ به هم خورد و پس از جنگ مفصلی ،سلطانعلیبیگ میرزابیگ را از بانه اخراج کرد .از وی پنج پسر برجای
میماند که یکی از آنها به نام بداقبیگ روی به دربار شاه طهماسب و با معاونت وی حکومت بانه را بهدست میگیرد .بداقبیگ
دختر خود را به عقد برادرزاده خود به نام بدربیگ درآورده و حکومت بانه را به او سپارده و خود راهی حجاز و مدینه میشود.
پس از بازگشت از حج در بانه فوت میکند که مدفن وی هماکنون در نیم فرسنگی بانه ،زیارتگاه عموم مردم بانه است
(مردوخکردستانی.)269 :1395 ،
.5بیجار
بیجار ازجمله شهرهای استان کردستان است که در موقعیت 47درجه و 36دقیقه و 7ثانیه طول جغرافیایی و 35درجه
و 52دقیقه و 33ثانیه عرض جغرافیایی و ارتفاع 1983متری از سطح دریا قرار دارد و یکی از بلندترین شهرهای ایران
است .با تشکیل جلسة هیئت وزیران در تاریخ ،1366/5/18بیجار به شهر تبدیل شد .بیجار در منطقهای کوهستانی واقع
شده است .زمستانهای بیجار سرد و طولانی و تابستانهایش نیز تقریب ًا خنک و معتدل است .اختلاف حداقل و حداکثر
درجة حرارت ثبتشده در بیجار حدود پنجاه درجه سانتیگراد است .حداکثر درجه حرارت در تابستان 36درجه و حداقل
دما در زمستان منفی 23درجه سانتیگراد است .بیجار را از اطراف کوهستانهایی احاطه کردهاند :کوه نسا در غرب،
نقارهکوب در شمال ،زاغه در شرق و کوههای غفارخان و خورهتاو در شرق بیجار قرار دارند؛ البته این کوهها ارتفاع چندانی
ندارند و با دهلیزهایی با اطراف در ارتباط هستند.
بیشترین بارندگی در فصول زمستان و بهار اتفاق میافتد .گاه برفهای زمستانی حتی تا اواخر فروردین نیز بر زمین باقی
میمانند .بارشهای فروردینماه گاهی سیلآسا است و خساراتی را برجای میگذارد .ازجمله مهمترین بادهای منطقة بیجار میتوان
به بادهای َشمال ،بزکش ،گاوآهن فروش و باد میه اشاره کرد (روحانی شهرکی ،1390 ،ج.)375 :2 .
