Page 31 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 31
نقشتجارتخارجیدر رشدوتوسعۀ بازارکرمانشاهدردورۀ قاجار ...
ه مزمان با جنگ جهانی اول ،صنعت بخش محدودی از اقتصاد را شامل م یشد .اگرچه ب هتبع رشد
تجاری بازارها گسترش یافت و رونق گرفت ،اما بیشتر کالای صادراتی محور همچون فرش و
تریاک و دیگر مواد اولیه بود که در این مسیر مبادله م یشد .بلوشر در بازدید از کرمانشاه به این
موضوع پرداخته و م ینویسد:
«د ر کرمانشاه خبری از ماشین نیست ،هرچه ساخته و پرداخته م یشود ،کار دست است و
دربازارتهیهم یشود.آ نهمسلیق هایخوشکهبهتبعیتوتحتتأثیرنمونهوسرمش قهای
اروپایی منحرف نشده است .ب هخصوص مسگری و نقر‌هکاری کرمانشاهیان ماهرانه است»
(بلوشر.)86 :1363 ،
در این دوره صنای عدستی بخشی از تولید بازار کرمانشاه را در بر می‌گرفت؛ صنایعی که
فروش محلی داشتند و در رونق بازار سنتی نقش داشته و به گسترش شهر کمک م یکردند.
علاوهبر این با رونق تجار تخارجی کالاهای خارجی نیز به این بازار وارد می‌شد که عبارت
بودند از :آهن ،قلع ،شیشه ،محصولات پشمی و پنبه‌ای ،مخمل ،اطلسی ،دارو ،قند ،رنگ و
دیگر تولیدات انگلیسی ،فرانسوی و بلژیکی (گروته .)97 :1369 ،در اواخر این دوره و پس
از نهضت مشروطه و بازگشت مجاهدین از کرمانشاه به‌سوی تهران و فرار سالارالدوله از
اریکة قدرت ،همچنین اوضاع آشفته و پریشان اجتماعی ،عدم فرصت و امکان کشاورزی
ایلات برای کشت و کار و همچنین عدم امنیت کافی برای تردد کاروان‌های تجاری ،ناتوانی
دولت مرکزی در پرداخت بودجه و هزین ههای دولتی پس از‌آن همه جدال و کشمک شها،
جزء ویرانه‌ای از جنگ‌های داخلی در کرمانشاه برجای نبود .در مکتوب سروالتر تنلی به سر
ادوارد گری اوضاع شهر و تجارت آن به‌روشنی نشان داده شده است .وی می‌نویسد« :در
ذیحج ه1 330ق/.دسامبر1912م .تجارت تقریب ًا در‌کرمانشاه متوقف شده است .راه بغداد به
کرمانشاه که یکی از‌راه‌های وارد کردن ما لالتجاره انگلیس به ایران بازار است ،اما به‌دلیل
اغتشاشات ،خسارت زیادی به تجارت انگلیس وارد‌آمده است» (سلطانی ،1381 ،ج-7 63 :4
.)764در انتهای دورة قاجار ،علاوهبر وضعیت وخیم داخلی شرایط تولید و تجارت در
بازار متأثر از سقوط مالیة بین‌المللی همانند دیگر بازارهای کشور نامناسب بود .کسری‌تراز
بازرگانی و قواعد سخت بازرگانی از سوی روسیه منجر به از بین رفتن پیوندهای بازرگانی
بی نالمللی شد .علاوهبر این موارد احداث راه‌آهن سراسری در افول تعدادی از بازارهای سنتی
از جمله بازار کرمانشاه مؤثر بود.
29
