Page 35 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کرمانشاه
P. 35
موقعیت تجاری کرمانشاه در دورة قاجار (از ابتدا تا انقلاب مشروطه)
زهره شیری نبخش1
چکیده
دورة قاجار ب هعنوان یکی از ادوار تأثیرگذار و تعیین‌کننده در بررسی اقتصادی و اجتماعی
تاری خنگارانه ایران مطرح است؛ کرمانشاه با دارا بودن موقعیت جغرافیایی ویژه و مبادلات
تجاری فراوان ازجمله مناطق مهم در حوزه اقتصا ِد تجاری عصر قاجار‌است که همواره از نقاط
با اهمیت و راهبردی در عبور و مرور بازرگانی مناطق غرب و جنو بغربی محسوب م یشود،
چنا نکه در دورة قاجار نیز قرا ر استقرا ر کرمانشاه در نزدیکی مرز و همجواری آن با عثمانی،
اهمیت و جایگاه موقعیت تجاری این شهر را‌افزون ساخته بود .پژوهش حاضر در نظر دارد تا با
تکیه بر مه مترین منابع دست اول تاریخی از جمله سفرنام هها و تحقیقات تاری خنگارانه به تبیین
و بررسی وجوه مختلف موقعیت تجاری این شهر در دورة قاجار بپردازد .پرسش اصلی نوشتار
پی شرو متمرکز بر شناسایی عوامل اصلی مؤثر بر موقعیت ویژة تجاری و بازرگانی کرمانشاه
خواهد بود .در همین راستا ،این پژوهش با تکیه بر بررسی فرآیند موضوع در متن تاریخی
زمان مورد نظر ،از رو ش جم عآوری داد‌هها به شکل کتابخان های بهره برد‌ه است .یافت ههای
پژوهش حاکی از آن است که کرمانشاه در این دوره با توجه به موقعیت جغرافیایی و ترانزیتی
از جمله وجود راه زیارتی عتبا تعالیات ،برخورداری از زمین ههای زیرساختی تجارت مانند
وجود بازار که در نتیجة اقدامات عمرانی خاندان حکوم تگر دولتشاه تکوین یافت؛ ب هعنوان
یکی از شریا نهای مهم تجارت ب هویژه در عرصه تجارت خارجی ،مطرح بوده است.
واژه‌های کلیدی :قاجار ،کرمانشاه ،تجارت ،اقتصاد ،گمرک ،عتبات ،کالای تجاری.
.1استادیار ،گروه هنر و ادبیات ،بنیاد ایران‌شناسی ،تهرانzohreh.shirinbakhsh@gmail.com .
