Page 10 - فصل سوم-بناها، آثار و اشیای باستانی و تاریخی/ استان کردستان
P. 10
/9استان کردستان
اعتمادالسلطنه در مرآتالبلدان به نیکی از این چهارباغ یاد میکند و احداث آن را به سال 1104ه.ق نسبت میدهد:
«چهارباغ گروس در جنوب بیجار ،منسوب به صفویان است و کوشکی دو طبقه،آبنما و مجسمههای مرمرین دارد .همچنین
در این باغ درختهای تبریزی قویهیکل سر به هوا کشیده و با وجود عظمت و قطر ،طوری با هم مترادف و در یک خط
مستقیم واقع است که گویی دیواری راست و مرتفع است .در این باغ اقسام میوههای خوب به عمل میآید؛ خاصه سیب و
گلابی آن که کمال امتیاز را دارد .در وسط باغ عمارتی جالب بنا کردهاند .در جلوی یکی از ایوانها که بهاصطلاح اهل بلد
تالار ایوان نامیده میشود ،در طرف شرق ،حوضی از مرمر ساخته شده که به آن امتیاز ،حوض کمتر دیده میشود .حوض
مزبور از مرکز زرد منقوش است .در چهارگوشة حوض ،چهار مجسمة اژدها از مرمر ساخته شده که از دهان آنها آب جاری
است .افزونبر این ،روی اضلاع حوض و پیچوخم اژدها ،فوارههای کوچک ساخته شده که از همة آنها آب جستن کرده و
به حوض میریزد .پاشویه حوض نیز از مرمر منبت است .الحق ،حجاری و منبتکاری این حوض طوری ممتاز است که
ناظران و بینندگان را واله مینماید .چهار ایوان بزرگ دارد که طول دهنه هریک چهارده ذرع و نیم است و هر ایوان بهواسطه
دو ستون مرتفع که از چوب منبت با سرستونهای چوبی منبت ترتیب یافته ،افراشته شده است .در وسط عمارت ،بالاخانه
ساخته شده که مشرف به تالارهاست و ارسیهای کار قدیم ممتاز و شیشهبریهای زیر بسیار و اعلی دارد که محل نظر است
و ارسیها را که بالا کنند تالارها منظر بالاخانه میشود .این عمارت و باغ را مرحوم لطفعلیخان گروس ،جد ششمی جناب
حسنعلیخان (امیرنظام گروسی) وزیر فواید که در اواخر سلطنت شاه سلیمان و در تمام مدت پادشاهی سلطان حسین صفوی
حکومت گروس را داشته در سنه هزار و صد و چهارده هجری بنا کرده است و چون در امتداد زمان و انقلابها رو به خرابی
نهاده بود ،مرحوم جنت جایگاه ،نایبالسلطنه عباس میرزا طاب الله ثراه هنگام عبور از گروس و اقامت دوروزه در بیجار و
حوالی آن به محمدصادقخان مرحوم ،والد جناب حسنعلیخان که آن زمان حاکم آنجا بوده ،امر به تعمیر آن فرمودند»
(اعتمادالسلطنه.)1907-1906 :1370 ،
.3باغ امیریه
یکی از باغهای قدیمی شهر سنندج باغ امیریه است که در دامنة کوه آبیدر قرار دارد .این باغ ازجمله باغهای شاخص
استان است که در زمان امیرنظام گروسی ،والی کردستان ساخته شده است (زارعی .)177 :1381 ،این باغ در طول تاریخ سنندج
تفرجگاه مردم بوده است .طی سالهای 1374تا 1376عملیات ساماندهی باغ امیریه انجام شد که این اقدام باعث خشک
شدن تعدادی از چشمههای کوه آبیدر شد .در حال حاضر ،نمای کلی باغ بهصورت سکوبندی و پلکانی ساخته شده است.
سنگهای بهکاررفته در این ساختوسازها ،از نوع سنگ تختهپوش سنندجی است که معدن آن کوه آبیدر است و از حدود
دو هزار سال پیش برای ساختارهای معماری استفاده میشده است (همان.)369 :1392 ،
