Page 8 - فصل سوم-بناها، آثار و اشیای باستانی و تاریخی/ استان کردستان
P. 8
/7استان کردستان
است .در دورة پهلوی اول و همچنین یک دهة گذشته ،تخریبهای مهمی در آن رخ داده است .بخشهایی از دیوار و برج
و قلعة حکومتی در یک گمانهزنی در سال 1382کشف ،مرمت و حفاظت شد و بقایای این کهندژ در سال 1382در آثار
ملی به ثبت رسید .برج از داخل ،نقشة دایرهایشکل دارد و سقف آن احتمال ًا گنبدیشکل بوده است .مصالح عمدة برجها
و باروی این قلعه از سنگ لاشهای است که از کوه آبیدر تأمین میشده است .ملاط بهکاررفته ،گل آهک بوده است .فضاهای
داخلی شامل راهروها از آجر و سقف آنها با طاق و گنبد پوشیده شده است .در متون تاریخ محلی از این قلعه بسیار یاد شده
است (همان.)357 :1392 ،
.9قلعة صلواتآباد بیجار
یکی از قلعههای روستایی در شهرستان بیجار و استان کردستان ،قلعة صلواتآباد (سلامتآباد) است .این قلعه در کنار
روستایی به همین نام و در پانزده کیلومتری غرب بیجار و در حاشیة رودخانة قزلاوزن و جادة ارتباطی بیجار به تکاب قرار
دارد .این قلعة روستایی از چینه و خشت ساخته شده است .یازده برج عظیم دارد و ارتفاع هریک از آنها به حدود شش متر
میرسد .برجهای این باروی بزرگ در سه طبقه احداث شده و بههمراه حصاری با بلندی شش متر ،ایجاد شده است .قلعة
صلواتآباد در آغاز ،مرکز حکومتی روستا بوده است .در محوطة بیرونی این قلعه آثاری از سفالهای دورة سلجوقی و
ایلخانی کشف شده است .بافت روستا تا مدتها پیرامون قلعه بود که با خروج ساکنان اصلی قلعه از آن ،روستاییان در داخل
قلعه ساکن شدند .در این قلعه ،خانة اربابی زیبایی قرار دارد که در بخش بافتهای قدیمی به آن اشاره میشود .این قلعه و
پل صلواتآباد و موقعیت آن در حاشیة رودخانة مهم قزلاوزن ،نشانگر اهمیت زیستگاهی آن است .در سمت شمالی قلعه
و متصل به آن ،محوطهای تاریخی قرار دارد که در آن آثار سفالینههای دستساز و خشن و همچنین سفالینههایی به رنگ
قهوهای و سفالینههای ساده با نقشکند شناسایی شده است .همچنین آثار یک حمام قدیمی با فضاهای سالم در ضلع شرقی
و بیرون قلعه باقی مانده است (همان.)358 ،
قلعة کهنه و قزقلعه در شهرستان بیجار ،قلعههای سیاومه ،نمشیر ،بروژه ،کیوهرو ،شوی ،آرمرده در شهرستان بانه ،قلعة
قپلانتمو در شهرستان سقز ،قلعة صلواتآباد در نزدیکی شهر سنندج ازجمله قلعههایی در کردستان هستند که بقایای اندکی
از آنها برجای مانده و نیاز به بررسی بیشتری دارند.
باغها
باغسازی نزد ایرانیان سابقهای دیرینه دارد .در این میان ،چهارباغها بهدلیل بهرهمندی از چهار عنصر مقدس و گردونة
زندگی از اهمیت خاصی برخوردار هستند .باغسازی در کردستان بهدلیل علاقهمندی والیان کردستان به سبک معماری ایرانی
رونق و گسترش داشت .امروزه در کردستان از چندین باغ معروف ،تنها نام برخی از آنها برجای مانده است.
