Page 19 - فصل چهارم-آداب و رسوم/ استان کردستان
P. 19
/ 19استان کردستان
بهرة دوم :پوشاک محلی
کردها با ترکیب خاص لباسهایشان بهآسانی قابل تشخیص هستند ،نوع پوشش آنها در بین نواحی و طبقات اجتماعی مختلف،
متفاوت است .جمعیت کردهای ایران در چهار استان اصلی آذربایجان غربی ،کردستان ،کرمانشاه و ایلام پراکندهاند (محسنی و اندرز،
.)273 :1382کردهای بیرون از مرز ایران نیز ازنظر نوع پوشش با کردهای داخل ایران اشتراکات بسیاری دارند .در استان کردستان
پوشاک مردان و زنان بهتناسب شهرها و مناطق روستایی تنوع زیادی دارد .در حال حاضر در سنندج ،مردان و زنان کمتر لباس
کردی میپوشند .همچنین نحوة پوشش زنان سنندج شاخص و متفاوت از پوشاک سقزی است.
پوشاک هر منطقه متناسب با اقلیم و جغرافیای آن منطقه شکل گرفته است .پوشاک کردی تقریب ًا شکل و ساختار
واحدی دارد؛ اما در هر منطقه نوع خاصی از آن رواج دارد .براساس طرحهای قدیمی باقیمانده در سفرنامة برخی
سیاحان و تصاویر قدیمی و تاریخی میتوان دریافت که پوشاک کرد از دیرباز ویژگیهای خاصی داشته است ،هرچند
که در طول زمان تغییراتی کرده؛ بااینحال ،ساختار اصلی خود را حفظ کرده است .پوشاک مردان و زنان کرد شامل
تنپوش ،سرپوش و پایافزار است .ساخت و کاربرد هریک از این اجزاء ،بسته به نوع فصل ،نوع کار ،معیشت ،مراسم
و جشنها متفاوت است .هرچند که پوشاک برخی از مناطق مانند هورامان ،سقز ،بانه ،گروس ،سنندج و مریوان متفاوت
از دیگر مناطق است .پیش از ورود پارچه ،کفشها و سایر محصولات غیربومی به استان کردستان ،بیشتر پارچهها و
نیز پایافزار لازم برای بافندگان و دوزندگان محلی مهیا میشد.
منطقه اورامان ازجمله مناطق مهم کردستان است که پوشاک اهالی آن در کانون توجه است .ساختار پوشاک این منطقه،
سبک خاصی دارد .برای نمونه نوعی فرنجی 1ویژة ساکنان هورامان وجود دارد که اکنون نیز بهطور گسترده از آن استفاده
میشود.
در گذشته ،منطقة سقز ازنظر بافت پارچه و منطقة اورامانات و آبادیهای پیرامون کوهستان شاهو و آبادیهایی همچون
میریه ،خانه دره ،مژگان ،مزوی و دزلی ازنظر ساخت پایافزار گیوه یا کلاش و کالی از عمدهترین نواحی به شمار میرفتند.
همچنین از دیرباز جولایی و بافت پارچه و انواع منسوجات مانند بوزو ،برمال ،جاجیم ،بره ،پوشمین ،موج ،جوراب،
دستکش ،زنگال و کلاه بهعنوان حرفه و یا کار جنبی بخشی از آبادینشینان مناطق مختلف کردستان محسوب میشد (زارعی،
.)80 :1381اگرچه امروزه هجوم کالاهای خارجی موجب کمرونق شدن این حرفه و هنر شده است؛ هنوز گروههایی به این
حرفه مشغولاند و برای حفظ آن تلاش میکنند.
تا قبل از زمان دستور رضاخان پهلوی در تاریخ هفدهم دیماه 1314مبنیبر برداشتن حجاب ،زنان منطقة کردستان
دارای حجاب کامل بودند .لباسهای زنان منطقه و بهویژه شهر سنندج تا پیش از این تاریخ چادر ،دولاخ ،کلاه و یا کلاه و
دستمال بود .دولاخ به چادری گفته میشد که مانند عبای آخوندی از پارچة حریر سیاه بافته میشد .دامن و شلوار زنان در
مقابل کمر به هم دوخته شده و افزونبر پوشیدن تنپوش در زیر ،شلوار زنانه کردی و جوراب پوشیده و چادر را به روی
آن میکشیدند .زنان در هنگام خروج از خانه ،کلاه بر سر گذاشته و چادر خود را به روی آن میکشیدند.
.1روپوشی پشمی مخصوص مناطق کوهستانی
