Page 15 - فصل چهارم-آداب و رسوم/ استان کردستان
P. 15
/ 15استان کردستان
زندگی قبیلهای میرسد (همان .)53 ،تصاویر این اشعار از بافت زندگی اجتماعی و تولیدی و چهارچوب نظام شبانی و
دامداری الهام میگیرد .نمونهای از این نوع ترانهها که زنان در هنگام مشکزنی میخوانند:
« َهه ی مالَه با ِبم َمه ش َکه
َمه ش َکه م َمش َکه مانگایه
دَه ی ژینی ئه و َره عنایه
َوه ک پالوانی وایه
َهه ی ماله بابِم مَه شکَه
ئَه وَه ئَه ورو بهاره
َمه شکَه م رونی َبه بارَه
چَه ند جُوا َنه َچه ند َله بارَه»
بدین معنی که «ای مشک ،ای خانه پدریام /مشک من مشک گاو ماده است /آن را به هم میزند آن دختر زیبا /به پهلوانی
میماند /ای مشک ای خانه پدریام /بنگر امروز بهار است /و بار مشک من روغن است /و چه زیبا و با طراوت است».
زنان کرد در هنگام بافتن قالی و گلیم ،شعرهایی را میخوانند که به آن «بَه ر َته و نانَه» میگویند .این اشعار با ریتمی بسیار
ملایم خوانده میشوند و هماهنگی کاملی با عمل بافتن دارد .اشعار بیانگر احساسات درونی خواننده است که از روزگار خود
شکایت دارد .در حقیقت این نوع اشعار را میتوان رنجنامهای دانست که عروسها در خانة شوهر سر میدهند .از دیگر اشعار
رایج که زنان میخوانند ،ترانة «لون هواران» است .این ترانه نیز حکایت از رنج فراوان زنان دارد و ضمن توصیف زیباییهای
منطقه ،بر ارزشها و هنجارها تأکید میکند .این ترانه را زنان وقت شیر دوشیدن یا درحالیکه مشک بر پشت راه میروند و یا
نخ میریسند ،میخوانند (همان.)55-54 ،
موسیقی استان
بیشک یکی از مهمترین جنبههای فرهنگ مردم هر منطقه ،موسیقی آن است .کردستان سرزمینی کوهستانی است و
در قدیم به این منطقه کوهستان یا جبال میگفتند .شرایط کوهستانی بودن منطقه در همة عرصههای زندگی مردم تأثیرگذار
بود و باعث جلوهگری موسیقی شده است .جلوههای پایداری در موسیقی رزمی و زیبایی و لطافت در موسیقی عاشقانة
منطقه به چشم میخورد .بنابراین کردستان ،با بهرهمندی از زیباییهای طبیعی ،مکان مناسبی برای پرورش و رونق موسیقی
بوده است.
کردستان را باید مهد بخش مهمی از موسیقی و فرهنگ مردم ایران قلمداد کرد؛ زیرا موسیقی کردی کامل ًا متأثر از
موسیقیهای باستانی ایران است .در میان انواع موسیقی کردی ،هورَه و شمشال از همه قدیمیترند .قدمت برخی از این
موسیقیها به دوران پیش از اسلام برمیگردد .در کل موسیقی کردی را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
اشعار ده هجایی یا موسیقی باستانی :این موسیقی با عناوینی همچون هو َره ،مو َره ،لورَه و سیاچَما َنه ،چوپی و نغمة
هخای سماعی -سنتی شناخته میشود که عموماً بدون کلمات اضافی است و بر اشعار ده هجایی استوار است .نوع
آئینی این موسیقی ،مرثیهگون است و وصف حال آن حقیقی و نوع آن غنائی است.
