Page 13 - فصل چهارم-آداب و رسوم/ استان کردستان
P. 13
/ 13استان کردستان
آخر قرآن و یا حافظ و گلستان سعدی مینوشتند (همان .)300 ،امروزه مراسم تولد نیز بسیار خلاصهتر و کوتاهتر نسبت به
گذشته برگزار میشود.
.6مراسم تدفین و خاکسپاری
در استان کردستان مراسم تدفین از رسوم مهم و آئینی است که در فرهنگ این منطقه ریشه دارد و با آداب خاص برگزار
میشود .همراهی با خانوادة متوفی و انجام تشریفات خاص ،نشاندهندة روحیة همدلی مردم این استان است .در گذشته پس
از فوت یکی از اهالی ،اگر شخص متوفی زن بود ،مردهشوی زن را خبر کرده و تخته و تابوت را از مسجد محله به منزل
متوفی آورده و مراسم شستن و کفن کردن را انجام میدادند .اگر شخص متوفی مرد بود ،مردهشوی مرد را خبر کرده و میت
را برای شستن و غسل به مسجد محله میبردند .مسجد هر محله معمول ًا تخت مردهشویی داشت .این تخت ،شبیه کرسی و
کمی بلندتر و مستطیلشکل بود که آن را به داخل حیاط منزل شخص متوفی آورده و تابوت میت را نیز به دیوار تکیه
میدادند تا عموم مردم آگاهی یابند .زیرا در گذشته از آگهی و اعلان ترحیم خبری نبود (همان.)307 ،
بعد از شستن میت ،جسد کفنپوششده داخل تابوت قرار میگرفت .اغلب نماز میت را امام جماعت محل در منزل
متوفی میخواند .بعد از خواندن نماز ،چهار نفر مرد چهار گوشة تابوت را گرفته و به اندازة نیم متر از زمین بلند میکردند و
دو بار تابوت را بر زمین میگذاشتند .در سومین بار با فرستادن صلوات با صدای بلند ،تابوت را از منزل خارج کرده و به
مسجد محله میبردند .فقط مردان همراه تابوت میرفتند و زنها مشغول فراهمآوری بساط پذیرایی از میهمانان عزادار
میشدند .بعد از صلوات و خواندن فاتحه در مسجد و با جمعشدن تعداد بیشتری از اهالی محل ،میت به گورستان برده میشد.
محل گور شخص متوفی معمولاً کنار گور سایر بستگانش بود .گورستانهای قدیمی سنندج تایله ،شیخان و شیخ محمدباقر
بود که مشایعتکنندگان ،فاصلة منزل شخص متوفی تا این قبرستانها را پیاده طی میکردند .با طی این مسافت اگر کسی از
اهالی محل نیز بیخبر مانده بود با دیدن مشایعتکنندگان و فریادهای لا اله الا الله خبردار میشد .بعد از دفن با خواندن فاتحه
مراسم خاکسپاری به پایان میرسید (همان.)310 ،
وابستگان نزدیک شخص متوفی با حالتی اندوهگین در پایین گور به صف ایستاده و مشایعتکنندگان به آنان تسلیت
میگفتند .اهالی در مراجعت به شهر تا نزدیک درِ منزل متوفی ،بستگان وی را همراهی میکردند .بستگان متوفی در طرفین
در میایستادند و بعد از خواندن فاتحه توسط امام جماعت ،اهل محل دوباره به بستگان متوفی تسلیت میگفتند .مراسم
فاتحهخوانی تا چند روز ادامه داشت (مراسم روز سوم ،هفتم و چهلم) .مراسم فاتحهخوانی مردان در مسجد و زنان در خانة
شخص متوفی برگزار میشد (همان .)312 ،معمولاً مردان تا روز چهلم ،لباس سیاه بر تن داشته و از تراشیدن ریش خودداری
میکردند .تمام بستگان عزادار بودند .رسم بر این بود که حتی تا مدتها تلویزیون و یا رادیویی روشن نشود .اگر مراسم
عروسی در فامیل بود تا مدت طولانی ،حتی بهمدت یک سال به تعویق میافتاد.
امروزه دفن مردگان در گورستانهای قدیمی داخل شهر سنندج ،نظیر شیخان ،تایله و شیخ محمدباقر ممنوع شده است و
اموات در گورستان اصلی خارج شهر به نام بهشت محمدی دفن میشوند .بعد از فوت ،متوفی مستقیم ًا به بهشت محمدی
منتقل و پس از انجام تشریفات به خاک سپرده میشود .اطلاعرسانی عمومی نیز سالهاست که از طریق چسباندن آگهی و
اعلان ترحیم صورت میگیرد .البته بسیاری از رسوم عزاداری نظیر فاتحهخوانی و دیگر مراسم هنوز انجام میشود.
