Page 11 - فصل چهارم-آداب و رسوم/ استان کردستان

‫‪ / 11‬استان کردستان‬

‫دختران جلو در نشسته و مشغول صحبت با یکدیگر بودند‪ ،‬پسر جوان همسایه از آنجا عبور میکرد و دختر و پسر به هم علاقهمند‬
‫میشدند و پسر‪ ،‬خانوادة خود را مجبور میکرد به خواستگاری بروند‪ .‬در مراسم خواستگاری‪ ،‬رضایت دختر چندان ملاک نبود‬
‫و بیشتر نظر مادر و بهخصوص پدر دختر شرط بود‪ .‬درصورت توافق خانوادهها با همدیگر‪ ،‬مادر عروس‪ ،‬زنی را که محرم اسرار‬
‫خانواده بود نزد خانوادة خواستگار میفرستاد که برای گفتوگوهای بیشتر و قول و قرارهای عروسی در خانة دختر صحبت‬
‫کنند‪ .‬در این فاصله‪ ،‬خانوادة عروس شروع به نظافت خانه میکردند و خود را برای پذیرایی از خانوادة داماد آماده میکردند‪ .‬در‬
‫مراسم به عروس گفته میشد که یک لیوان آب برای داماد بیاورد و از این طریق داماد در هنگام نوشیدن آب عروس خانم را‬
‫برانداز میکرد‪ .‬بعد از این مراسم‪ ،‬دختر و پسر نامزد شده ولی تا روز عروسی‪ ،‬همدیگر را نمیدیدند‪ .‬بعد از خواستگاری و نامزد‬
‫شدن‪ ،‬مراسم شیرینیخوران‪ ،‬یا همان عقد امروزی در خانة عروس انجام میشد‪ .‬در یک اتاق‪ ،‬عروس را روی صندلی نشانده و‬
‫پارچهای قرمز با نام محلی «دیواخ» روی سرش میکشیدند و دو دختر دم بخت دو طرف او میایستادند و سایر خانمها روی‬
‫زمین مینشستند‪ .‬یک انگشتر طلا که قبل ًا بهوسیلة مادر عروس و داماد بهاندازة دست عروس خریداری شده بود به داماد داده و‬
‫وی انگشتر را در دست عروس میکرد‪ .‬معمولاً تنها یک انگشتر از سمت داماد به عروس داده میشد‪ .‬بعد از مراسم‬
‫شیرینیخوران‪ ،‬تاریخ روز عروسی نیز مقرر میشد‪ .‬عروسیها در فصلهای بهار و تابستان و معمولاً پنجشنبه و جمعه برگزار‬
‫میشد‪ .‬یک هفته قبل از عروسی‪ ،‬خانوادهها در تدارک مقدمات نظیر حمام رفتن عروس‪ ،‬بنداندازی‪ ،‬جهاز بردن و ‪ ...‬بودند‪.‬‬
‫خانوادة داماد وظیفة تهیه شیرینی و غذا را به عهده داشت‪ .‬خانوادههای عروس و داماد جدا از هم مراسم عروسی را برگزار‬
‫میکردند‪ .‬معمولاً در خانوادة داماد تشریفات و مدعوین بیشتر بود‪ .‬مراسم عروسی از شب قبل شروع میشد‪ .‬با تاریکشدن هوا‪،‬‬
‫مهمانان میآمدند و به خانوادة داماد تبریک میگفتند‪ .‬یک نفر دهلزن و یک نفر ُسرناچی به اجرای موسیقی میپرداختند‪ .‬با‬
‫برخاستن صدای دهل و سرنا‪ ،‬میهمانان شروع به رقص و یا «هَه ل َپه رکی» میکردند‪ .‬این مراسم که به «شَه و گَه ر» معروف‬
‫است تا ساعات آخر شب ادامه مییافت‪ .‬بهجز دعوتشدگان‪ ،‬همة اهل محل و همسایگان به پشتبام نظارهگر مراسم عروسی‬

‫و رقص بودند (همان‪.)269-260 ،‬‬
‫روز عروسی‪ ،‬همة افرادی که شب قبل در مراسم « َشه و َگه ر» حضور داشته و تعداد دیگری از دعوتشدگان جدید در‬
‫مراسم حضور مییافتند‪ .‬همانند شب قبل‪ ،‬موسیقی و آواز دهل و سرنا از اول صبح تا غروب ادامه داشت و دعوتشدگان‬
‫به رقص و پایکوبی و دادن شادباش مشغول بودند‪ .‬با نزدیکشدن غروب‪ ،‬گروهی از بزرگان و ریشسفیدان طایفة داماد‬
‫برای آوردن عروس راهی خانة وی میشدند‪ .‬جوانها در خانة داماد میمانند‪ .‬با وارد شدن عروس به خانة داماد‪ ،‬نقل و‬
‫شیرینی و پول بر سر او ریخته میشد‪ .‬کمکم مراسم عروسی به پایان میرسید و مهمانان با تبریک به خانوادة عروس و‬
‫داماد‪ ،‬مجلس را ترک میکردند‪ .‬روز بعد از عروسی ازطرف خانوادة عروس پلوزیره با خورشتهای گوناگون‪ ،‬حلوا‪ ،‬فرنی‪،‬‬
‫میوه و عسل در مجمعههایی به خانة داماد میآوردند‪ .‬به این خوانچهها در اصطلاح محلی «جاخالیانه» یا «زمن خواه» میگفتند‪.‬‬
‫فرستادن غذا از طرف خانوادة عروس تا سه ‪ -‬چهار روز بعد از عروسی ادامه داشت‪ .‬در شب سوم عروسی‪ ،‬عروس همراه‬
‫داماد برای دیدار از خانوادة خود به خانه میآمد و بعد از یک شبنشینی کوتاه به خانة خود برگشته و بعد از آن فرستادن‬
‫غذا قطع میشد‪ .‬یک هفته بعد از عروسی‪ ،‬مراسم هفته اجرا میشد‪ .‬در این روز‪ ،‬زنهای خانوادههای دعوتشده به مراسم‬
‫عروسی‪ ،‬در خانة داماد حضور مییافتند و کادوی خود را به عروس و داماد تقدیم میکردند (همان‪ .)283 ،‬تنها نقطة مشترک‬

‫عروسیهای امروزی با عروسیهای گذشته‪ ،‬انجام مراسم رقص و پایکوبی است‪.‬‬