Page 20 - فصل هفتم-اماکن مذهبی و آئینی/ استان کردستان
P. 20
اماکن مذهبی و آئینی20/
این مسجد 24 ،ستون سنگی دارد که بهطور استادانه پایه ،بدنه و سرستونهای آن حجاری شدهاند و از این حیث با مسجد
وکیل شیراز ،مقایسه میشود .روی تمام پایهها ،یک طرح بهصورت گلهای برجسته حجاری شده است .تزئینات بدنة ستونها
شامل کاشیکاری توأم با خط و آیات مقدس قرآنی است و سرستونها مقرنسکاری شدهاند .تنوع حجاری بیانگر این است که
گروهی از حجاران در ردههای مختلف زیر نظر استادکاری شایسته این اقدامات را انجام دادهاند .حجاری روی سرستونها
بهصورت مقرنس و بدنة ستونها بهصورت طنابی شکل و پایه ستونها هم ترکیبی از گلهای طبیعی و نشانة حضور هنرمندان
حجار محلی است .به هرترتیب ،افزونبر کتیبهها ،ترکیب و قرارگیری ستونها و تزئینات حجاری آنها به شبستان مسجد ،شکوه
و زیبایی خاصی بخشیده است .در دورة قاجار و در غرب کشور ،هیچ مسجدی نیست که در آن از 24ستون سنگی یکسره و
حجاریشده استفاده شده باشد (همان.)18 ،
بیشتر در و پنجرههای این بنا بهویژه در و پنجرههای حجرههای مدرسه ،تمام ًا با گرهچینی تزئین شده است .این گرهچینیهای
زیبا از چوب گردو و طرح آنها هندسی (هشت مربع) است .روی درهای چوبی مدخل ورودی و حجرههای مسجد ،طرحهای
هندسی کندهکاری شده است (همان.)19 ،
مسجد -مدرسة دارالامان
مسجد دارالامان در خیابان فردوسی شهر سنندج قرار دارد .این مسجد را غلامشاهخان اردلان ،نوه دختری فتحعلیشاه قاجار در
دوران حکومت قاجار در ضلع شرقی قلعة حکومتی شهر بنا کرد .مسجد دارالامان ،صحنی زیبا و بزرگ دارد که در پشت آن
شبستان وسیعی قرار دارد و ازنظر معماری با مسجد -مدرسة دارالاحسان سنندج مقایسه میشود .با این تفاوت که ستونهای این
شبستان آجری و چهارگوش است؛ اما ستونهای شبستان مسجد -مدرسة دارالاحسان از سنگ مرمر و با تزئینات طنابی است.
شبستان دارالامان هشت ستون دارد و سقف شبستان با پانزده گنبد پوشیده شده است.
این بنا هم بهصورت مسجد -مدرسه بود که با احداث خیابان فردوسی در دهه ،1330بخش مدرسة آن از بین رفت .مسجد
دارالامان بهصورت ایوانی است که جهت آن بهسمت شرق است و در پشت آن شبستان ستوندار قرار دارد .همچنین سبک
معماری دورة قاجاریه در ساخت آن کاملاً رعایت شده است (زارعی .)93 :1381 ،بنا در ساختار کلی از الگوی معماری بومی
کردستان تأثیر پذیرفته است؛ ولی استفاده از ایوان طاقدار و شبستان ستوندار آجری و تلفیق مسجد -مدرسه ،الهام گرفته از
معماری مناطق مرکزی ایران در دورة قاجاریه است .این مسجد را والی کردستان در سال 1268ه.ق برای تبلیغ فرقة شیخیگری
ساخت .این موضوع موجب درگیریهایی در سنندج شد و مردم تا مدتها از ادای فرایض دینی در آن خودداری میکردند.
مسجد خورشیدلقا خانم
این مسجد در کنار عمارت مشیردیوان و در محلة سرتپوله سنندج قرار دارد .وجهتسمیة آن نیز نام بانی مسجد ،خورشیدلقا
خانم از افراد خانوادة مشیردیوان است .مسجد خورشیدلقا خانم در کنار میدانچهای واقع شده که در گذشته محل آمدوشد
صاحبمنصبان حکومتی و بازرگانان و تجار بود .در گذشته ،بهدلیل نبود وسیلة نقلیة مناسب ،سفر مکه برای زنان دشوار بود؛ به
