Page 310 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 310
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
راه تولید هنرشان یاری م یکند (فریدونی .)24 :1377 ،دست‌بافت ههای کهگیلویه و بویراحمد
با پشتوانة غنی هنر عشایری و روستایی که در ناخوداگاه جمعی مردمان این منطقه جاری
است ،ویژگ یهای منحصربه فردی دارد که آن را از دیگر مناطق کشور متمایز م یکند .تا همین
اواخر ،دس تبافت‌های قبایل لُر ،با صنای عدستی دیگر نواحی جنوبی اشتباه می‌شد .تنها در دو
دهة اخیر بود که مشخص شد بسیاری از گلی مهای قشقایی از صنای عدستی قوم لر بود‌هاند و لرها
طرح‌های خود را از بافت‌های قشقایی اقتباس نکرده‌اند و درواقع ،لرها بیشترین تأثیر را بر
طرح‌های قشقایی گذارد‌هاند .درحا لحاضر گروه بزرگی از دس تباف تهای قالی‌های ُپرزدار ،به
لرها نسبت داده می‌شود .طر حهای آنها با قبایل ترک و دیگر گلیم‌های ایران ،بسیار متفاوت
است .متخصصین معتقدند که ترکیب‌بندی آنها از همان فرهنگ و هنری منتج شده که در
گذشته برنزهای زیبای لرستان را به وجود آورده بود .پشم منسوجات لر در بافت زبرتر است،
شل‌تر ریسیده شده و موقع لمس‌کردن ،ضخیم‌تر ب هنظر می‌رسد .تارهای ب هکاررفته در آن از
پشم قهوه‌ای است ،درصورتی‌که در گلی مهای قشقایی از پشم سفید استفاده می‌شود .گلی مهای
بافته شده توسط قبیله بویراحمدی ،دارای ترنج‌های بزرگ لوزی‌شکل است و در اطراف آنها
اثری از نگاره‌های کوچک و اضافی مشاهده نمی‌شود .حاشیه‌های آن ساده‌تر بوده ،باف تهای
یک‌دست و طویل و ریشه‌ای ساده دارد .شیراز‌هها نیز یا یک‌دست است و یا با کمک پودهای
اضافه تقویت می‌شود .اضافه بر این ،دسته‌هایی از پشم رنگ ،آنها را به یکدیگر متصل کرده
است (آلستر و ویروسکا.)2۳۰- ۲۲۸ :۱۳۷۷ ،
خرافات و نمادهای تصویری و اعتقادات مربوط به نگاره‌های گوناگون ،نسل به نسل تغییر
م ییابد و پیچیده‌تر م یشود و جزئی از افسانه‌ها و فرهنگ بومی می‌شود .معانی اصلی از میان
م یرود و نگاره‌ها باقی م یماند.
اگرچه مفهوم این نگاره لایه‌های فرهنگ ،رسوم و اعتقادات جاری قرن‌هاست که از
یادها رفته است؛ اما طبق افسانه‌ها نماد خوش‌اقبالی و باعث وفور نعمت در شکار و برداشت
محصولات است .نقش چش ممانند ،در مرکز برای دفع چش مزخم و نقوش تیرمانند در دو طرف
آن به شکار اشاره می‌کند .این نقش و نگاره‌ها سه نوع کارآیی دارند :یا باورهای خانوادگی
و قبیله‌ای هستند؛ یا طلسم‌هایی برای دفع چشم‌زخم و بخت‌گشایی یا مربوط به آگاه یهای
زیباشناختی بافنده هستند .از رای جترین نقش‌ها برای دفع چش مزخم ،ترنج قرمزرنگ در مرکز
دست‌بافت است ،با خطوطی که به رنگ سرمه‌ای ،که تمرکز نیرو را در طلسم نشان می‌دهد.
308
