Page 308 - تاریخ، فرهنگ و هنر استان کهکیلویه و بویراحمد
P. 308
تاریخ،فرهنگوهنراستانکهگیلویهوبویراحمد
شمایل زندگی آنها را رنگ و بویی خاص داده است و این نگاه در همة اقوام ایران نیز دیده
می‌شود .قوم لر به‌دلیل زندگی در حوزة غرب و جنوب غربی ایران و داشتن پیشینة تاریخی
از دورة پارینه‌سنگی در لرستان تا آثار تاریخی و دست‌ساخته‌های انسانی در سایر مناطق،
مانند خوزستان ،چهارمحال و بختیاری ،فارس و کهگیلویه و بویراحمد همیشه با باورها و
اعتقادات خویش زندگی کرده است و اثرات آن تا به حال باقی مانده است .ازآنجایی‌که
پشتوانه تاریخی و نگرش تجریدانه به طبیعت در آثار این قوم دیده می‌شود؛ لذا بر این
باوریم که بی‌شک هر رنگ و نقش و دست‌ساخته‌ای با توجه به اعتقاد و باور هر قومی ،تنوع
خاصی را به وجود آورده است (فریدونی.)23 :1377 ،
منشأ بهره‌وری از نقش و نگاره‌های صنای عدستی و به‌خصوص زیراندازها ،پیشینه مکتوبی
ندارند و طی نسل‌های پیاپی نام هر نقش یا طرح از استاد به شاگرد از مادر به دختر از بافنده‌ای
به بافنده دیگر و از سینه‌ای به سینه دیگر منتقل شده است .طی بیست سال گذشته ،پژوه شهای
فرهنگی بیشتر بر دس تبافت‌های عشایری ،منشأ قوی آنها و کیفیت نمادین نقش و نگاره‌ها،
متمرکز شده است و روزب هروز آشکارتر می‌شود و در میان دست‌بافته‌های عشایری ،گلیم
دارای موجودیت نمادین که نتری از قالی‌های گره‌بافته است (فریدونی.)24 :1377 ،
در منطقة کهگیلویه و بویراحمد ،گلیم بیشتر از سایر زیراندازهای دست‌بافت ،بافته
می‌شود .نقوش روی گلیم‌ها بیشتر ب هصورت اشکال هندسی است .برخی از نقوش ،ریشه
در طرح‌های اساطیری و افسانه‌ای دارد؛ اما برخی دیگر به زندگی روزمره ،باورها ،عقاید
قومی -قبیله‌ای هر هنرمند بافنده برمی‌گردد .به‌عنوان نمونه ،حاشیة لوزی نشانه‌ای از حرکت
آب ،نقش بت هجقه سمبل زندگی و گل خورشیدی سمبل برکت و زایندگی و حیات است.
در این منطقه ،محصولات مختلفی بافته می‌شود که در هر نمونه ،نقوشی برای زیبایی آن
خودنمایی می‌کند و این خود عاملی شده است برای شناسایی هر بافته با توجه به نقشی كه در
آن است .در این منطقه ،از میان بافته‌ها ،گلیم از همه بیشتر بافته می‌شود و در آن عکس قالی،
هماهنگی نقوش و تقارن و یکسا نبودن رنگ ،ارزش آن را تعیین نمی‌کند ،چون در بافت
گلیم سلیقه کار بافنده مؤثر است .نقوش روی گلی مها بیشتر به‌صورت اشکال هندسی است ،با
وجود این بعضی از طرح‌ها توأم با نقوش اساطیری است که ریشه در روزگارانی بسیار دور
دارد .بافند‌ههای عشایری بویراحمد ،دست هبندی خاصی ندارند و بیشتر آنها از مسیر کو چروی
عشایری از مناطق اطراف برگرفته شده است که در این صورت نیز آ نقدر با فرهنگ این
306
